پيروزی چشمگير جنبش حماس در انتخابات شوراهای شهرهای بزرگ فلسطينی همچون نابلس، جنين و البيره در كرانه باختری و شكست فتح در پايگاه های اصلی فعاليتش پرسش هايی را در مورد عواملی كه به اين نتيجه انتخاباتی انجاميده است و حكايت از پيشرفت جنبش حماس در كرانه باختری دارد، بر می انگيزد ؛ پيشرفتی كه می تواند پيام آور پيروزی چشمگير اين جنبش در جريان انتخابات مجلس قانونگذاری در كرانه باختری باشد. علاوه بر اينها حماس از حمايت گسترده ای در نوار غزه برخوردار است و همين مسئله نيز خشم دولت آمريكا را برانگيخت ؛ دولتی كه مدعی ترویج دموكراسی در منطقه است.
برخی بر اين باورند كه دلايل پيروزی حماس و سير قهقرايی جنبش فتح به مسائل ذيل باز می گردد:
1- اختلافات داخلی جنبش فتح و تلاش های محكوم به شكست اعضای آن به ويژه پس از درگذشت ياسر عرفات كه از تاثير بسزايی بر فتح و ملت فلسطين برخوردار بود.
2- عملكرد نامناسب تشكيلات خودگردان در زمينه های سياسی و اجتماعي كه در بسياری از موارد مبتنی بر سازش و تسليم در برابر دشمن اشغالگر، بی توجهی نسبت به نيازهای شهروندان و همچنين تسامح در مقابل فساد رو به رشد در نهادهای این تشکیلات است.
3- ناتوانی تشكيلات خودگردان در تحقق خواست های ملی مردم فلسطين
از همين رو، برخی ها معتقدند كه سياست های تشكيلات خودگردان تاثيرات منفی بر محبوبيت ملی اين جنبش گذارده و به چنين نتايجی در انتخابات انجاميده است، ولی برخی اعتقادی متفاوت دارند و بر اين باورند كه عوامل ديگری باعث پيشرفت حماس و افزايش محبوبيتش در جامعه فلسطينی شده است.
آنان معتقدند كه تنها عوامل فوق الذكر در وضعيت كنونی حماس موثر نبوده بلكه عوامل و فاكتورهای ديگری نيز دست به دست هم داده است تا بر قدرت حماس افزوده شود.
كسانی كه مسائل فلسطين را دنبال می كنند، عوامل ذيل را در افزايش محبوبيت حماس موثر می دانند:
1- نقش پيشتازانه ای كه حماس در مقابله با اشغالگران ايفا و همچنين شمار زيادی شهيد كه تقديم مقاومت كرد، يكی از فاكتورهای اصلی محبوبيت و اعتبار حماس است به ويژه آنكه در كارنامه فداكارهای اين جنبش، شهادت شماری از رهبران برجسته اش نيز به ثبت رسيده است. اگر نگاهی به رهبران جنبش فتح بياندازيم، به اين نتيجه واضح و مبرهن می رسيم كه اختلاف آشكاری ميان اين دو جنبش وجود دارد: رهبران رسمی فتح حاكميت را در دست دارند و از امتيازات مختلف، مصونيت و آزادی كامل رفت و آمد برخوردارند. اين در حالی است كه رهبران درجه دوم و پايين تر هدف ترور و بازداشت قرار می گيرند چرا كه راه مقاومت را ادامه می دهند و البته همين مسئله نيز باعث بروز شكاف هايی عميق در جنبش فتح شده است كه نمود بارز آن را می توان در تشكيل دو ليست انتخاباتی يافت.
در واقع می توان گفت كه دو جريان در فتح وجود دارد: جريان رهبران رسمی و جريان گردان های الاقصی و رهبران درجه دوم فتح كه راه مقاومت را پيش گرفته اند.
2- حماس در كنار فعاليت در جبهه مقاومت، توجه ای خاص نيز به مسائل اجتماعی و نيازهای مردم داشته و موفق شده است تا با تلاش خود، از مشكلاتی كه بی توجهی تشكيلات خودگردان در جامعه فلسطين به بار آورده است، گره بگشايد و در همين راستا، بيمارستان ها و جمعيت های خيريه راه اندازی كرده است كه فقرا و تمامی افرادی را كه در نتيجه تجاوزات دشمن صهيونيست متحمل ضرر شده اند، تحت پوشش كمك های خود قرار می دهد. از ديگر وظايف جمعيت های خيريه رسيدگی به خانواده های شهدا، مجروحان و اسرای فلسطينی است.
3- جنبش حماس از برنامه سياسی و ملی شفافی برخوردار است كه در آن چشم پوشی از حقوق ملی مردم فلسطين جايی ندارد بلكه دست يابی مردم فلسطين به حقوق حقه شان هدف غايی برنامه های حماس است.
جنبش حماس در برنامه های انتخاباتی خود اعلام كرد كه به هيچ وجه دست از انتفاضه و مقاومت كه با هدف آزادی كامل سرزمين فلسطين ازجمله قدس، برچيدن شهرك های صهيونيست نشين و بازگشت آوارگان فلسطينی به خانه و كاشانه شان آغاز شده است، دست برنخواهد داشت.
اين در حالی است كه جنبش فتح و در راس آنها محمود عباس كه در حال حاضر، زمام امور را در تشكيلات خودگردان در دست دارد، آمادگی خود را برای اعطای هر گونه امتياز خواه در زمينه بازگشت آوارگان و خواه در زمينه مبادله شهرك های بزرگ صهيونيست نشين با بخش هايی از صحرای النقب اعلام كرده است.
روزنامه الوطن چاپ قطر
15/1/2006
