کارنامه پر افتخار انتفاضه قدس در سال نخست نبرد نابرابر با صهیونیسم

دکتر خالد قدومی
نماینده جنبش مقاومتاسلامی حماس

از آغاز انتفاضه قدس 15ماه می‌گذرد. انتفاضه‌ای که اول اکتبر سال 2015 همزمان با تیراندازی در نزدیکیشهرک صهیونیستی ایتمار واقع در جنوب نابلس در واکنش به تصمیم رژیم صهیونیستی برایتقسیم زمانی و مکانی مسجد الاقصی شکل گرفت و هنوز با رشادت مردان و البته زنان فلسطینیکه در این انتفاضه نقش پر رنگی داشته‌اند، در جریان است. این حرکت که در همان ماهاول خود موفق شد، رژیم تل‌آویو را به عقب نشینی از این تصمیم خود مجبور سازد،گسترشی روز افزون یافته و پیش‌بینی می‌شود بر گستردگی مکانی آن افزوده شود. در اینمقاله، روند یک سال نخست انتفاضه قدس (از تاریخ 1/10/2015 تا 1/10/2016) و تحولاتو رخدادهای این انتفاضه در سایه آمار و ارقام دقیقی در قالب چند محور مورد بررسیقرار گرفته است.

تجاوزات رژیم صهیونیستی(23 هزار و393 مورد تجاوز)
مجموع تجاوزات رژیمصهیونیستی در سال نخست انتفاضه قدس به 23 هزار و 393 مورد رسید که میانگین اینتجاوزات در هر ماه به هزار و 950 مورد می‌رسد. به لحاظ حجم تجاوزات استان الخلیلبا 22 درصد در رتبه نخست، استان قدس با 21 درصد در رتبه دوم و استان بیت لحم با 12درصد در رتبه سوم قرار دارد و در مرتبه‌های بعد استان‌های رام الله، نابلس، جنین،قلقیلیا، طولکرم، سلفیت، اریحا و طوباس قرار دارند.
میزان تجاوزات رژیمصهیونیستی در ماه‌های انتفاضه متفاوت بود. بیشترین جنایات این رژیم به ترتیب دراستان‌های الخلیل و قدس که کانون‌های انتفاضه قدس به شمار می‌روند، به ثبت رسیدهاست. این اقدام در حالی صورت می‌گیرد که ارتش رژیم اشغالگر قدس به موج بازداشت‌هاشدت بخشید و رده‌های سنی 15 تا 20 سال را هدف قرار داد. به موازات آن مانع ازبرپایی حلقه‌های درس و بحث و حضور فلسطینیان در محوطه‌های مسجد مبارک الاقصی شد وصدها تن از آنان را از این مکان مقدس تبعید کرد. این اقدام در حالی صورت می‌گیردکه اسرائیل از بدو شکل‌گیری انتفاضه قدس همواره درصدد خاموش کردن شعله‌های آن استو به همین منظور نیز 13 گردان نظامی از نیروهای ذخیره را فرا خواند و صهیونیست‌هایعرب نما را در میان تظاهرکنندگان فلسطینی مستقر کرد. از سوی دیگر، کنست اسرائیلپاره‌ای قوانین‌نژاد پرستانه را به تصویب رساند که عمده‌ترین آنها دریافت غرامت ازخانواده افرادی است که اقدام به پرتاب سنگ و کوکتل مولوتوف به سوی اشغالگرانصهیونیست می‌کنند. به موازات تشدید عملیات مقاومتی فلسطینیان و انتفاضه قدس، رژیمصهیونیستی به اقدامات خصمانه خود علیه فلسطینیان و مجریان عملیات مقاومتی شدتبخشید که از جمله آنها صدور دستور تیراندازی به سوی فلسطینیان و محاصره مناطق محلسکونت مجریان این عملیات و همچنین تخریب خانه‌های آنها و توقیف جنازه‌های شهدا وتهدید به لغو مدارک شناسایی فلسطینیان ساکن قدس و کرانه باختری (دارندگان برگه‌هایآبی) است.
کمترین حملات رژیمصهیونیستی در ماه ژوئن سال 2016 به ثبت رسیده است. تعداد این حملات هزار و 407مورد است.

جنایات شهرک نشیناناسرائیلی: (هزار و 352 مورد)
شهرک نشینان صهیونیست درسال نخست انتفاضه قدس دست به هزار و 352 مورد جنایت زدند. از جمله این جنایات 280مورد یورش به محوطه مسجد الاقصی است که میانگین آنها در هر ماه به 113 مورد می‌رسد.28 درصد این جنایات در استان قدس،  24 درصد در الخلیل و 16 درصد در نابلس رخداده است. استان‌های بیت لحم، رام الله، سلفیت، جنین، قلقیلیا، طولکرم، طوباس واریحا نیز از دیگر استان‌هایی بودند که به ترتیب متحمل بیشترین تجاوزات شهرکنشینان قرار گرفتند.
بیشترین جنایات شهرکنشینان اسرائیلی در ماه اکتبر سال 2015 به ثبت رسیده است؛ به نحوی که شهرک نشینانصهیونیست در ماه اکتبر دست به 354 مورد تجاوز زدند، ولی می‌بینیم که تجاوزات اینشهرک نشینان به صورت تدریجی رو به کاهش گذاشت، ولی این تجاوزات در ماه آوریل سال2016 به نحو چشمگیری افزایش یافت؛ به طوری که این شهرک نشینان در ماه مذکور دست به124 مورد جنایت زدند. میزان این تجاوزات بار دیگر کاهش یافت و بیشترین کاهش در ماهسپتامبر رقم خورد و به 74 مورد رسید.
بیشترین میزان تجاوزاتشهرک نشینان اسرائیل در استان قدس به ثبت رسید و دلیل این مسأله به ماهیت و ویژگیدینی بیت المقدس و تلاش‌های روزمره این شهرک نشینان در زمینه تعرض به مسجد الاقصیبرمی‌گردد. عمده‌ترین این تجاوزات سوزاندن خانواده دوابشه در روستای دوما واقع درنابلس است. جدای از آن اسرائیل کوشید مسجد الاقصی را به لحاظ زمانی و مکانی میانیهودیان و مسلمانان تقسیم کند، ولی طولی نکشید که به صورت موقتی از تلاش در زمینهتقسیم این مکان مقدس عقب نشینی کرد. این اقدام در حالی صورت می‌گیرد که اسرائیلبرای ورود نمازگزاران مسلمان به این مسجد زمان‌های خاصی را تعیین کرد.

تعداد شهدا: 220 نفر
در سال اول انتفاضه قدس220فلسطینی در استان‌های کرانه باختری و سرزمین‌های اشغالی 1948 به شهادت رسیدندکه میانگین تعداد شهدا در هر ماه به 18 نفر می‌رسد. از مجموع 220 شهید 116نفر ازاهالی کرانه باختری و دونفر از آنان از اهالی سرزمین‌های اشغالی 1948 و دو تن ازکشورهای اردن و سودان بودند.
شایان ذکر است که شهدا ازتمامی استان‌های کرانه باختری، بجز اریحا و طوباس بودند. استان الخلیل با 78 شهیددر مرتبه نخست قرار دارد. استان قدس با 41 شهید و رام‌الله با 34 شهید در مرتبه‌هایبعد قرار دارند.
تعداد کودکان شهید (افرادزیر 18 سال) به 48 نفر می‌رسد که 22 درصد شهدای انتفاضه قدس را تشکیل می‌دهند. درمیان کودکان شهید 21 نفر دختر هستند که 10درصد کل شهدا به شمار می‌روند.
بیشترین تعداد شهدا درماه اکتبر سال 2015 به ثبت رسیده است، در این ماه 65 فلسطینی به شهادت رسیدند کهدلیل آن تشدید اعدام میدانی مجریان عملیات‌های مقاومتی است. این اقدام در حالیصورت می‌گیرد که در ماه اکتبر سال مذکور بیشترین عملیات‌های انفرادی و تهاجمی بهاجرا درآمد. اما تعداد شهدا در سه ماه نخست سال 2016 به نحو چشمگیری کاهش یافت؛ بهطوری که در این بازه زمانی 20 فلسطینی به شهادت رسیدند. در ماه مه سال 2016 نیز 2نفر به شهادت رسیدند، اما در ماه سپتامبر شاهد شهادت 12 فلسطینی بودیم.

تعداد مجروحان: 5 هزار و206 نفر
در سال نخست انتفاضه قدس5هزار و 206 فلسطینی مجروح شدند که میانگین مجروحان در هر ماه به 434 نفر می‌رسد،شایان ذکر است این آمارها شامل مجروحان منتقل شده به مراکز درمانی است و آمار صدهامجروح دیگر که بدون انتقال به مراکز درمانی در محل مجروحیت مداوا شدند (از جملهافرادی است که به خاطر اصابت گلوله‌های اشک آور دچار حالت خفگی شده بودند) در اینآمار محاسبه نشدند. در صورت احتساب این افراد تعداد مجروحان به بیش از 18 هزارو500 نفر می‌رسد. استان الخلیل با 32 درصد مجروحان در مرتبه نخست قرار دارد. درمرتبه‌های بعد، رام‌الله با 17 درصد، قدس و بیت لحم با 12 درصد، قلقیلیا با 10درصد، نابلس با 6 درصد، طولکرم با 5 درصد، جنین با 3 درصد و سلفیت و اریحا و طوباسبا 1 درصد قرار دارند.
نوع مجروحیت‌ها عبارت استاز سوختگی، دررفتگی، مو برداشتگی، کوفتگی، حالت خفگی شدید به خاطر استنشاق گاز اشکآور.
از مجموع 5 هزار و 206مجروح، هزار و 513 نفر به خاطر اصابت گلوله جنگی زخمی شدند که این تعداد بیش از 29درصد مجروحان را تشکیل می‌دهند، حال آنکه هزار و 762 نفر به خاطر اصابت گلوله‌هایمشقی زخمی شدند که این تعداد 33 درصد مجروحان را تشکیل می‌دهند. هزار و 509 نفر بهخاطر اصابت دیگر نوع گلوله‌ها زخمی شدند که این تعداد 37 درصد کل مجروحان را تشکیلمی‌دهند. بیشترین این مجروحیت‌ها در آغاز انتفاضه بود که تعدادشان به هزار و 741نفر می‌رسد. علت این امر هم شدت یافتن درگیری‌ها بود. تعداد مجروحان در ماهسپتامبر به پایین‌ترین میانگین خود رسید که تعداد آنها 64 مورد گزارش شده است.ملاحظه می‌شود که ارتش اسرائیل به منظور جلوگیری از تشدید تنش اوضاع از مجروح کردنشدید تظاهرکنندگان فلسطینی اجتناب کرد، زیرا خون شهدا و مجروحان مایه تداوم اینحرکت خود جوش مردمی است.

تخریب 26 باب خانه مجریانعملیات‌های مقاومتی:
ارتش اسرائیل در سال جاریدست به تخریب خانه تعدادی از مجریان عملیات‌های مقاومتی زد، این اقدام به منظورمجازات خانواده‌های مجریان این عملیات‌ها صورت گرفت. بر اساس داده‌ها در این بازهزمانی 26 باب خانه فلسطینی ویران شد. رژیم صهیونیستی 15 باب خانه را منفجر و باخاک یکسان کرد و 10 باب خانه را به صورت جزیی ویران کرد و برخی دیگر (همچون خانهشهید علاء داود ابوجمل در محله جبل المکبر) را با استفاده از بتن‌های آرمینه بست.
گرایش‌های سیاسی صاحبانخانه‌های ویران شده متفاوت بود، 14 نفر از آن عضو جنبش مقاومت اسلامی حماس، 2 نفردیگر عضو جنبش جهاد اسلامی، یک نفر دیگر عضو جنبش فتح، یک نفر دیگر عضو جبهه خلقبرای آزادی فلسطین بودند حال آنکه 8 نفر دیگر هیچ وابستگی سیاسی نداشتند. تمامیخانه‌های ویران شده به مجریان عملیات‌های مقاومتی تعلق داشت که 11 نفر از آنان بهشهادت رسیدند و 14 نفر دیگر اسیر شدند و یک نفر دیگر در زندان‌های تشکیلات رام‌اللهبه اسارت درآمده است.
رژیم اشغالگر قدس به صورتعامدانه به شیوه تخریب خانه‌های مجریان عملیات‌های مقاومتی روی آورد. اسرائیل هروقت احساس نیاز کرده به این شیوه تکیه کرده است. این اقدامات ویرانگرانه با دستورمراجع قضایی صورت گرفت.

اقدامات دفاعی فلسطینیان:3 هزار و 655 مورد عملیات دفاعی
3 هزار و 655 مورد اقدامتهاجمی در سال نخست انتفاضه قدس به ثبت رسیده است که میانگین آنها در هر ماه به305 مورد می‌رسد. بخش اعظم اقدامات تهاجمی در استان الخلیل به ثبت رسیده است کهتعداد آنها به 31 درصد می‌رسد. استان‌های قدس، رام الله، بیت لحم، نابلس، قلقیلیا،طولکرم، سلفیت، اریحا و جنین در مرتبه‌های بعد قرار دارند.

تعداد بازداشت شدگان: 8هزار و 198 فلسطینی
در سال نخست انتفاضه قدس8 هزار و 198 مورد بازداشت ثبت شده است که میانگین بازداشت فلسطینیان در هر ماه به683 مورد می‌رسد. استان قدس با 27 درصد در رتبه نخست، استان الخلیل با 23 درصد دررتبه دوم و استان رام‌الله با 12 درصد در رتبه سوم قرار دارد. در مرتبه‌های بعداستان نابلس با 9 درصد، بیت لحم با 8 درصد، جنین با 7 درصد، طولکرم با 5 درصد،قلقیلیا با 4 درصد، سلفیت و طوباس با 2 درصد و اریحا با 1 درصد قرار دارند.
تعداد بازداشت شدگان درسال نخست انتفاضه قدس ماه به ماه متفاوت بود. در ماه اکتبر سال 2015 بیشترین میزانبازداشت‌ها صورت گرفت و تعداد بازداشت شدگان در این ماه به هزار و 283 مورد رسید وپس از ماه مذکور رو به کاهش گذاشت، ولی در ماه فوریه سال 2016 بار دیگر رو بهافزایش گذاشت. سپس بار دیگر تا نیمه سال 2016 به صورت تدریجی رو به کاهش گذاشت. ایناقدام در حالی صورت می‌گیرد که در ژوئیه سال 2016 بار دیگر بازداشت‌ها اوج گرفت،سپس بار دیگر رو به کاهش گذاشت و در ماه سپتامبر سال مذکور به پایین‌ترین حد خودرسید. این نمودار همچنین نشان می‌دهد روند بازداشت‌ها دو مرحله را سپری کرد کهمرحله نخست به کاهش شدید بازداشت‌ها در ماه ژانویه 2016 انجامید و بار دیگربازداشت‌ها اوج گرفت و تا ماه فوریه سال مذکور حالت نوسانی را سپری کرد. بیشترینرده سنی که آماج بازداشت‌های گسترده دشمن صهیونیستی قرار گرفت، کودکان (زیر 18سال)، نوجوانان(18 تا 29 سال) و جوانان (30 تا 50 سال) است. میزان بازداشت افرادبالای 50 سال کم‌ترین میزان بازداشت‌ها به شمار می‌رود.

نحوه بازداشت‌ها بر حسبرده‌های سنی:

رده کودکان و نوجوانان(زیر 17 سال)
کودکان و نوجوانانفلسطینی زیر 17 سال 26 درصد بازداشت شدگان را تشکیل می‌دهند، این میزان بازداشت‌هادر شهر قدس و با هدف بازداشت پرتاب‌کنندگان سنگ و کوکتل مولوتوف صورت گرفت.
50 درصد بازداشت شدگان رافلسطینیان 18 تا 29 ساله تشکیل می‌دهند، این اقدام همزمان با عملیات‌های حمله باسلاح سرد و زیرگیری با خودرو صورت گرفت. 17 درصد بازداشت شدگان را افراد 30 تا 50سال تشکیل می‌دهند. این افراد شامل اعضا گروه‌ها و تیم‌های عملیاتی هستند کهدستگیری آنها به بهانه رهبری انتفاضه قدس صورت گرفت. حال آنکه 3 درصد بازداشتشدگان را افراد بالای 50 سال تشکیل می‌دهند. این افراد به خاطر اینکه شخصیت‌هایحقوقی تأثیر گذار بودند به اسارت درآمدند. ماهیت و شیوه بازداشت‌ها بعدها تغییریافت و رژیم صهیونیستی فعالیت‌های مبارزاتی را نشانه رفت و بازداشت‌ها بر اساساطلاعات قبلی صورت گرفت. بنا به ادعای سازمان اطلاعات داخلی اسرائیل شاباک اینمسأله به شناسایی تعدادی از تیم‌های نظامی در حین شکل‌گیری آنها انجامید. همچنینبرخی از آنها به دنبال فعالیت و انتشار مطالب در شبکه‌های اجتماعی فیس‌بوک بازداشتشدند. پژوهش مرکز مطالعات اسرای فلسطین حکایت از آن دارد که نزدیک به 250 شهروندفلسطینی به بهانه جوسازی در شبکه‌های اجتماعی فیس‌بوک بازداشت شدند. دامنه بازداشت‌هاگسترش یافت (برخی از این بازداشت‌ها به صورت بی‌رویه و برخی دیگر به صورت سازمانیافته بود) هدف از این بازداشت‌ها خفه کردن انتفاضه در نطفه بود. اسرائیل به منظورتوجیه بازداشت گسترده فلسطینیان به بهانه‌های واهی متوسل شد. پژوهش مرکز مطالعاتامور صهیونیستی فلسطینی «قدس» حکایت از آن دارد که در میان بازداشت شدگان 271 نفررا زنان تشکیل می‌دهند که 40 نفر از آنان دختران خردسال هستند. اشغالگران صهیونیستاین دختران را به بهانه تلاششان برای اجرای عملیات حمله با سلاح سرد به نیروهایارتش اسرائیل به رگبار بستند که در پی این جنایت آنان هدف گلوله قرار گرفته و زخمیشدند. دشمن صهیونیستی از زمان آغاز انتفاضه قدس 5 نفر از نمایندگان مجلسقانونگذاری فلسطین را اسیر و به بازداشت موقت محکوم کرده است که همچنان 4 نفر ازآنان (حسن یوسف، عبدالجابر فقهاء، محمد جمال النتشه و محمد ابوطیر) تحت بازداشتموقت هستند. دادگاه‌های اسرائیلی در جریان انتفاضه نزدیک به هزار و 773 نفر را بهبازداشت موقت محکوم کردند که 8 حکم علیه زنان صادر شده‌است. 2 نفر از این زنانهمچنان تحت بازداشت موقت هستند و 23 نفر را کودکان خردسال تشکیل می‌دهند که 9 نفراز آنان تحت بازداشت موقت هستند.

بیشترین میانگین اقداماتدفاعی در آغاز انتفاضه به ثبت رسید. این اقدام در حالی صورت می‌گیرد که این میزانرو به کاهش گذاشت و در سه ماهه نخست سال 2016 ثبات پیدا کرد. در سه ماهه آخر سالمذکور روند نزولی شدید را طی کرد، پایین‌ترین میانگین آن در ماه ژوئیه با 116 موردبه ثبت رسید، سپس بار دیگر این رقم افزایش یافت و به 228 مورد در ماه سپتامبر سال2016 رسید.

تقسیم کمی و کیفی عملیات‌هایدفاعی فلسطینیان
کیفیت شیوه‌ها، اقدامات وعملیات‌های دفاعی فلسطینیان بر حسب تنوع ابزارهای به کار رفته متفاوت است. اقداماتمسلحانه (تیراندازی)، اقدامات شبه مسلحانه (پرتاب بمب‌های دست ساز، حمله با سلاحسرد، زیرگیری با خودرو، پرتاب سنگ و بطری‌های آتش‌زا)، اقدامات غیر مسلحانه (پرتابسنگ، بطری‌های آتش زا).
140 اقدام مسلحانه و 927اقدام شبه مسلحانه به ثبت رسیده است. این در حالی صورت می‌گیرد که اقدامات غیرمسلحانه به 2588 مورد می‌رسد. آمارها حاکی از سیر نزولی منحنی شیوه‌ها و اقداماتمبارزاتی و همچنین کاهش شیوه‌ها و اقدامات مبارزاتی غیر مسلحانه به میزان بیش از78 درصد است. شیوه‌ها و اقدامات مبارزاتی مسلحانه نیز سیر نزولی داشته و در آغازسال جاری به 33 مورد رسیده‌است. در ماه سپتامبر 2016 پایین‌ترین میانگین این نوعمبارزه رقم خورد، حال آنکه شیوه‌ها و اقدامات مبارزاتی شبه مسلحانه به بیش از 59درصد کاهش یافت.

شیوه‌ها و اقداماتمبارزاتی از لحاظ تأثیرگذاری
شایان ذکر است که عملیات‌هایمقاومتی بر تمامی بخش‌های زندگی رژیم صهیونیستی از جمله بخش‌های اقتصادی و اجتماعیو سیاسی و امنیتی تأثیر غیر مستقیم گذاشت. این عملیات‌ها خسارت‌های مستقیمی را بهنظامیان و شهرک نشینان اسرائیلی زد. مجموع تلفات جانی طرف صهیونیستی از روز نخستاکتبر سال 2015 میلادی به 38 نفر می‌رسد که در میان آنان 3 گردشگر امریکایی و یککارگر اریتره‌ای دیده می‌شود. تعداد مجروحان صهیونیست در این مدت به 572 نفر می‌رسد.اقدامات تهاجمی فلسطینیان به سه بخش دسته‌بندی می‌شوند. این تقسیم‌بندی بر اساسنوع تأثیرگذاری و خسارت وارده صورت گرفته است.

بخش نخست: عملیات‌هایسهمگین تأثیرگذار
بخش نخست شامل عملیات‌هایهدفمند و طراحی و برنامه‌ریزی شده است (خواه به صورت انفرادی به اجرا درآمده باشدخواه به صورت دسته جمعی) در پی این عملیات‌ها خسارت‌های مستقیمی به نظامیاناسرائیلی وارد شد. مجریان این عملیات‌ها یا به شهادت رسیده یا زخمی شده یا بهاسارت درآمد و یا به سلامتی از محل اجرای عملیات عقب نشینی کردند. مجموع اینعملیات‌ها به 150 مورد از جمله 21 مورد تیراندازی، 91 مورد حمله با سلاح سرد، 33مورد زیرگیری با خودرو می‌رسد. در جریان این عملیات‌ها 79 مجری عملیات شهید، 51نفر دیگر اسیر، 24 نفر دیگر مجروح شدند و 13 مجری دیگر عقب نشینی کردند. اینعملیات‌های تأثیر گذار به هلاکت 38 صهیونیست و مجروحیت 10 نفر دیگر انجامید.
این نوع عملیات‌ها بهتدریج رو به کاهش گذاشت، اما در ماه مارس سال 2016 افزایش یافت، این اقدام در حالیصورت می‌گیرد که این عملیات‌ها در ماه آوریل به نحو چشمگیری کاهش یافت و در ماه‌هایمه و ژوئن ثابت ماند و به 6 مورد رسید. در اینجا باید اشاره کرد که باوجود کاهشکلی اقدامات عملیاتی در سال 2016، ولی عملیات‌های استشهادی شاهد یک تحول بی‌نظیربود که از جمله آنها اجرای عملیات فدایی (استشهادی) ـ منفجر کردن اتوبوس شماره 12در قدس اشغالی است. عملیات‌های تیراندازی نیز جهش پیدا کرد که عملیات نشأت ملحم درشهر تل آویو از آن جمله است. یک عملیات تیراندازی دو نفره نیز توسط اسیران مخامرهاز شهر یطا در استان الخلیل صورت گرفت. جدای از آن دو مورد عملیات تیراندازی درنزدیکی شهرک یهودی عتنوئیل در استان الخلیل به اجرا درآمد. تازه‌ترین عملیاتتیراندازی توسط شهید محمد الفقیه صورت گرفت.

بخش دوم: عملیات‌های باتأثیر محدود
این عملیات‌ها هیچ خسارتمستقیمی به نیروهای اسرائیلی وارد نکرد، از جمله آنها حمله با سلاح سرد، زیرگیریبا خودرو، تیراندازی از دور به سوی اهداف صهیونیستی است. کل این عملیات‌ها به 248مورد می‌رسد که 118 مورد آنها به عملیات تیراندازی و 109 مورد دیگر به عملیات حملهبا سلاح سرد و 21 مورد هم به عملیات‌های زیرگیری با خودرو مربوط می‌شود. مجریانیکه در جریان این عملیات‌ها به شهادت رسیدند به 68 نفر می‌رسد، در جریان این عملیات‌ها57 نفر بازداشت شدند و 18 نفر دیگر هم زخمی شدند. این اقدام در حالی صورت می‌گیردکه 109 نفر از مجریان این عملیات‌ها توانستند به سلامت از محل اجرای عملیات عقبنشینی کنند.
در مجموع کل عملیات‌ها بهصورت تدریجی رو به کاهش گذاشته است، ولی در ماه آوریل این کاهش شدت گرفت و در ماهسپتامبر در مرز 19 مورد ثابت ماند.

بخش سوم: سنگ و کوکتلمولوتوف
ابزارهای ابتدایی و سادهکه امکان استفاده آسان آنها وجود دارد، عبارتند از پرتاب سنگ، بطری‌های آتش زا،بمب‌های دست ساز، ترقه و کوکتل مولوتوف که مبارزان فلسطینی و نیروها و جوانانانتفاضه، شهرک‌های یهودی و اتوبوس‌های آنان و گشتی‌های نظامیان اسرائیلی را در حینحمله به روستاها و شهرک‌های یهودی هدف حمله قرار دادند. جدای از آن این مبارزان وجوانان انتفاضه پست‌های بازرسی ثابت و سیار دشمن صهیونیستی و برج‌های نظامیاشغالگران صهیونیست را هدف حمله قرار دادند. مجموع اقدامات مبارزاتی فلسطینیان ازجمله پرتاب سنگ به 2 هزار و 588 مورد می‌رسد. اقدامات مبارزاتی از جمله پرتابکوکتل مولوتوف به 673 مورد می‌رسد. در پی این عملیات‌ها 271 صهیونیست زخمی شدند.در جریان این عملیات‌ها خسارت‌هایی به خودروهای شهرک نشینان و نظامیان اسرائیلیوارد شد و برخی برج‌های نظامی اسرائیلی و پست‌های بازرسی آتش گرفت. در ماه اکتبرسال 2015 فاصله زیادی در زمینه میزان استفاده از ابزارها و شیوه‌های غیر مسلحانهدر قیاس با ابزارها و شیوه‌های مسلحانه و شبه مسلحانه وجود دارد. در ماه ژوئیه سال2016 ادوات و ابزارهای مسلحانه کمترین کاربرد را داشت، ابزارهای شبه مسلحانه ازماه ژانویه تا ماه سپتامبر 2016 روند ثابتی داشت.

واکنش‌های جمعی فلسطینیان
(مورد2460)
واکنش‌های مردمیفلسطینیان (راهپیمایی‌ها و تجمع‌های اعتراضی) در جریان انتفاضه به 2 هزار و460مورد می‌رسد که میانگین آنها در هر ماه به 205 مورد می‌رسد. استان قدس با 27 درصددر مرتبه نخست واکنش‌های مردمی فلسطینیان قرار دارد. استان بیت لحم با 17 درصد،رام‌الله با 13 درصد، الخلیل با 12 درصد، نابلس با 11 درصد، جنین با 7 درصد،قلقیلیا با 6 درصد، طولکرم و سلفیت و طوباس با 2 درصد و استان اریحا با 1 درصد درمرتبه‌های دوم تا نهم قرار دارند.