دایرهرویارویی‌های لبنان با رژیم اشغالگر قدس این بار به حوزه نفت و گاز دریای مدیترانهکشیده شده است. پس از سال‌ها بررسی و مناقشات سیاسی، امنیتی و اقتصادی بالاخرهدولت لبنان نقشه اکتشافات نفتی و گازی در حوزه دریایی‌اش با دریای مدیترانه راترسیم و با تشکیل 9 فاز اکتشافی وارد مرحله اجرایی کرده است.
به گزارشخبرنگار ایسنا در لبنان، اسرائیل با تکیه به توان تکنولوژیک و مالی‌اش و در سایهحمایتهای بی دریغ آمریکا و کشورهای غربی اکنون به یکی از صادرکنندگان گاز در دنیاتبدیل شده است و چند سال است که با بهره برداری از سواحل دریای مدیترانه چندین فازگازی قابل بهره‌بردای را ایجاد کرده است.
لبنان: فاز8 و 9 غیرقابل مذاکره است
اکنون کهلبنان نیز عزم خویش برای بهره برداری از منابع نفتی و گازی خود را جزم کرده است،اسرائیل وارد میدان شده و از طریق واسطه آمریکایی به لبنان اخطار کرده است که بایداز بهره برداری از فاز 9 صرف نظر کند. این تهدید اسرائیل به منزله کشمکش جدیدمرزهای دریایی رژیم اشغالگر قدس با لبنان است که می‌تواند به منزله جرقه جدید برایرویارویی‌هایی نظامی بین دو طرف تبدیل شود. این در حالی است که لبنان به نمایندهآمریکا “دیوید ساترفیلد” که از سوی واشنگتن مامور گفتگو از جانب اسرائیلبا دولت لبنان است اعلام کرده است که طرح‌های اکتشافی نفت و گاز لبنان در دریایمدیترانیه غیر قابل گفتگو است و لبنان تصمیم جدی دارد براساس حقوق مشروع بین‌المللیو دریایی خویش برنامه اجرای اکتشافات خود را عملیاتی کند و هرگونه ممانعت اسرائیلبا واکنش جدی دولت لبنان روبرو خواهد شد. این پیام از سوی دیوید ساترفیلد، نمایندهکنونی آمریکا در مناقشه دریایی بین رژیم اشغالگر قدس با لبنان به تل آویو اعلامشده است و در این پیام لبنان تاکید کرده است که تحت هیچ شرایطی هیچگونه مذاکرهمستقیمی بین لبنان و اسرائیل برگزار نمی‌شود و در صورت هرگونه بحثی، موضوع از طریقحضور نماینده لبنان در کمیته‌ای پیگیری خواهد شد که از سوی نهادهای بین‌المللی وحقوقی و دریایی با نظارت سازمان ملل صورت می‌گیرد.
خط هوفچیست؟
اولین باردولت لبنان در سال 2007 با هدف تعیین مرزهای آبی با قبرس و فلسطین اشغالی کمیته‌ایرا تعیین نمود تا این مرزها را تعیین کند. به دلیل شرایط سیاسی ویژه لبنان اینروند به شکل جدی مورد پیگیری قرار نگرفت. با بررسی‌های اولیه و روشن شدن این نکتهکه سواحل و محدوده جغرافیایی لبنان در دریای مدیترانه حاوی منابع بزرگی از گاز ونفت است مجددا باعث فعال شدن کمیته تعیین مرزهای دریایی شد.
در سال2010 لبنان ترسیم‌های اولیه را انجام می‌دهد و مرزهای خود و محدوده اکتشافات نفتیو گازی در دریای مدیترانه را تعیین می‌کند و قانون مصوب پارلمان لبنان را به عنوانیک سند به سازمان ملل متحد می‌برد. اسرائیل که زودتر از لبنان این مراحل را طیکرده بود پیش دستی می‌کند و طرحی را ارائه می‌کند که لازمه آن چشم پوشی لبنان از860 کیلومتر مربع از محدوده اکتشافی آبی‌اش در دریای مدیترانه بود. از آن رو کهلبنان، اسرائیل را دشمن خود می‌داند و هیچ گفتگوی مستقیمی را با آن نمی‌پذیردموضوع به سازمان ملل رفته و خروجی آن میانجیگیری آمریکا در منازعه لبنان و اسرائیلدر دریای مدیترانه می‌شود.
فردریک هوف
در ادامهاین روند “فردریک هوف”، دیپلمات کهنه کار آمریکایی و نماینده سابق دولتآمریکا در تحولات سوریه، افسر سابق ارتش آمریکا و وابسته سابق نظامی سفارت آمریکادر بیروت در سال 2012 به عنوان نماینده آمریکا و “رییس هیئت میانجی‌گریآمریکا” تعیین می‌گردد. نقشه‌های ترسیمی هوف بر خلاف معاهدات بین‌المللی و باهدف راضی کردن اسرائیل کشیده می‌شود با این عنوان که اسرائیل برای رویارویی بالبنان تحریک نشود. ترسیم‌های غیر حقوقی هوف عملا باعث می‌گردد تا لبنان از 860کیلومتر از فضای دریایی محروم شود که به گفته کارشناسان لبنانی بخش مهمی از منابعگازی لبنان در آن منطقه قرار دارد. فردریک هوف معتقد است این خط، خط عادلانه ایاست که رضایت هر دو طرف را جلب می‌کند. این منطق هوف، مبتنی بر کسب رضایت مطلقاسرائیل به قیمت نابودی مصالح اقتصادی لبنان است، منطقی که تا کنون از سوی دولت وپارلمان لبنان به شکل کامل رد شده است.
این درحالی بوده است که فردریک هوف پس از ترسیم مرزهای دریایی اعتقاد داشته است که ترسیم‌هایوی بهترین ضامن استقرار امنیت و آتش بس بین اسرائیل و لبنان به شمار می‌رود. ایندیدگاه وی نشان دهنده آن بوده است که وی پیش از توجه به معیارهای بین‌المللی درمرزهای منطقه‌ای، به حفظ امنیت بین لبنان و اسرائیل با هدف راضی نگهداشتن اسرائیلتوجه داشته است.
تحولات سال2012 و ترسیم نقشه مرز دریایی بین لبنان و فلسطین اشغالی نشان می‌دهد که هوف ازعامل زمان به ضرر لبنان استفاده کرده است. در حالی که وی مشغول مذاکرات دو جانبهبا اسرائیل و لبنان بوده است بسیاری از شرکتهای بین‌المللی اکتشاف و بهره بردایگاز به دلیل عدم روشن بودن فازهای اکتشافی لبنان از هرگونه عقد قرارداد با لبنانسرباز می‌زدند، در حالی که طرف اسرائیلی در حال اکتشاف و بهره برداری بود. درحقیقت فردریک هوف با در دست گرفتن عامل زمان تلاش داشت تا لبنان را به نقشه‌هایمرز دریایی که او ترسیم کرده بود، راضی کند.
آمریکا:لبنان مرزهای خط هوف را بپذیرد
وزیر خارجهآمریکا ” تیلرسون ” در دیدار اخیر خود از لبنان باب مذاکرات درباره اینمناقشه اسرائیلی را با رییس جمهور، نخست وزیر و رییس پارلمان لبنان گشود و موضعواحدی را از هر یک از میشل عون، سعد حریری و نبیه بری شنید مبنی بر این که لبنانبلوک‌های 8 و 9 را به شکل کامل حق قانونی خود می‌داند و حاضر نیست از این حق تحتهیچ شرایطی کوتاه بیاید. این در حالی است که براساس طرح موسوم به ” خط هوف” لبنان مجبور است از حقوق خود به وسعت 860 کیلومتر مربع از فازهای 8 و 9خویش به نفع اسرائیل چشم پوشی کند، حال آن که بخش مهمی از ثروت‌های نفتی و گازیلبنان دقیقا در همین بخش از میادین گازی لبنان است.
نبیه بری و تیلرسون
خط هوفعلیه منافع اقتصادی لبنان است
“خط هوف” اشاره به ترسیم خطوطمرزی دریایی بین رژیم اشغالگر قدس با لبنان دارد که در سال 2012 توسط”فریدریک هوف” نماینده آمریکا در گفتگوهای دو جانبه بین لبنان و اسرائیلترسیم شده است، طرحی که از سوی لبنان به شکل کامل رد شده است. براساس این طرحلبنان مجبور خواهد بود که از فازهای 8 و 9 فقط به حدود 60 درصد از منابع خود دستیافته و 40 درصد باقی مانده را به اسرائیل اعطاء کند.
لبنان بهمنظور اجرای اکتشافات در بلوک‌های 8 و 9 از پیش با کنسرسیوم روسی، فرانسوی وایطالیایی وارد گفتگو و امضای قرارداد شده است و مدیر اجرایی شرکت فرانسوی توتالدر زمان امضای این قرارداد اعلام کرده بود که در 25کیلوکتری خط مرزی مورد مناقشه بیناسرائیل و لبنان در بلوک 9 عملیات حفاری خویش را آغاز خواهد کرد که هیچگونهارتباطی با مناقشات مرزی اسرائیل با لبنان ندارد و هم زمان تلاش خواهند کرد تا درفاز شماره 4 عملیات اکتشافی را آغاز کنند.
نگرانی ازرویارویی اسرائیل با لبنان
آنتونیوگوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد نگرانی خود را از وقوع جنگ جدید بین لبنان واسرائیل اعلام کرده است که بخشی از آن می‌تواند ناظر به ادعاهای واهی توسعه طلبانهاسرائیل نسبت به مرزهای دریایی لبنان باشد. هم زمان با این امر دبیرکل حزب‌اللهلبنان، سید حسن نصرالله نیز اعلام کرده است که اگر شورای عالی دفاع لبنان از”مقاومت اسلامی” برای حاکمیت کامل بر منابع نفتی و گازی لبنان کمکبخواهند با تمام قدرت حاضر به ورود به میدان رویارویی با اسرائیل هستند. سید حسننصرالله تاکید کرده است که اگر اسرائیل مانع عملیات اجرای اکتشاف در دریایمدیترانه بشود آنگاه حزب‌الله در ظرف چند ساعت فعالیت‌های نفتی و گازی اسرائیل دردریای مدیترانه را نیز متوقف می‌کند. این موضع حزب‌الله عملا باعث می‌شود تا طرفلبنانی با قدرت و اقتدار هر چه بیشتر وارد عملیات اجرایی در فازهای 8 و 9 در دریایمدیترانه شود.
دیوید ساترفیلد و تیلرسون
این همه در حالی است که قرار استدیوید ساترفیلد 63 ساله دیپلمات کهنه کار و کارنامه پس داده آمریکایی بجای فردریکهوف عهده دار میانجی‌گری آمریکا بین اسرائیل و لبنان شود، از همین رو نبیه بری پساز سیاست دولت آمریکا مبنی بر اعتراف رسمی به قدس به عنوان پایتخت اسرائیل، تاکیدکرده است که آمریکا تحت هیچ شرایطی نباید جانبدارانه وارد گفتگوها شود بلکه بایدبا بی طرفی کامل در آن حاضر شده و مثل میانجیگیری بین فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌هادست آخر طرف اسرائیل را نگیرد. تحولات اخیر پیرامون شهر قدس و موضع غیرقابل قبولآمریکا در باره این شهر باعث شده است تا آمریکا مصداقیت میانجی‌گری در مسائلخاورمیانه را به شکل کامل از دست بدهد.
موضع لبناناین بار مستحکم است
برای اولینبار درخصوص مناقشه کنونی بین اسرائیل و لبنان، موسسه نظامی این کشور نیز موضعقاطعی را اتخاذ کرده است. فرمانده ارتش لبنان “ژوزف عون“پس از نشست ویژه شورای عالی دفاعلبنان از حاضران در جلسه سوال کرده است که در صورت تجاوز دریایی اسرائیل به مرزهایلبنان چه رفتاری باید از سوی ارتش لبنان اتخاذ شود که سعد حریری نخست وزیر لبنانبه او پاسخ داده است که به سوی آنها شلیک کنید.
منایع گازدر دریای مدیترانه از سوریه تا مصر
با بررسیجدید میدان‌های گازی جهان، حوزه دریای مدیترانه در صدر اولویت‌های شرکتهای بزرگاکتشاف و استخراج نفت و گاز قرار گرفته است. تلاش برای تغییرات سیاسی در حوزهدریای مدیترانه پس از جنبش موسوم به بهار عربی و نیز تلاش اسرائیل برای بیرونراندن مردم فلسطین از نوار غزه در همین چهارچوب ارزیابی می‌شود. براساس بررسی‌هایچند ساله اخیر، حوزه ساحلی کشورهای سوریه، لبنان و فلسطین اشغالی از جمله ساحلروبروی نوار غزه از منابع بزرگ گاز در جهان به شمار می‌روند. قبرس نیز از جملهکشورهایی است که فازهای اکتشافی خود برای بهره برداری از منابع گاز را آغاز کردهاست. در کنار این کشور مصر نیز از جمله کشورهایی است که برای اکتشاف و استخراج بابرخی از شرکتهای اروپایی از جمله انگلیسی‌ها قراردادهایی امضاء کرده است. نقشه‌هایموجود نشان می‌دهد که منابع گازی دریای مدیترانه از سوریه آغاز و تا سواحل مصرامتداد می‌یابد.
در میانطرفهای حاضر در دریای مدیترانه این رژیم اشغالگر قدس است که در میان ناامنی گستردهدر کشورهای عربی اسلامی خاورمیانه، گوی سبقت را از همه ربوده است و نه تنها برنامهمطالعه، اکتشاف و تعیین فازهای حاوی منابع گاز را تکمیل کرده است و نه تنهانیازهای داخلی خود را تامین می‌کند که خود به یکی از صادرکنندگان گاز نیز تبدیلشده است.
زمان علیهلبنان است
نگرانکننده‌ترین وضعیت در حوزه دریای مدیترانه را اکنون لبنان دارد. رژیماشغالگر قدس خود را به تولید و صادر کننده تبدیل کرده است. قبرس نیز در حال اجرایبرنامه‌های خود است و مصر نیز سرعت عمل بیشتری برای تحصیل این اهداف دارد. اگر اینطرف‌ها بتوانند پروزه‌های خود را به پیش ببرند و یکی از بازارهای بزرگ مصرف جهانیعنی اروپا را تامین کنند آنگاه لبنان تنها کشوری خواهد بود که در فضایی مناسببهترین اهداف و مقاصد تجاری خود را از دست می‌دهد. در نهایت این اسرائیل است که درنبردی اقتصادی و هدفمند بار دیگر زمینه فقیرتر شدن بیشتر لبنان در حوزه‌ای ثروتمندرا فراهم می‌کند.
اکنون مشکلفقط این نیست که اسرائیل برای آغاز حفر و اکتشاف منابع گاز در فازهای 8 و 9کارشکنی و در جایگاهی ظالمانه و روزگویانه مانع از تحقق اجرای طرح‌های لبنان می‌شودبلکه مشکل این جا است که اسرائیل می‌تواند بخشی مهمی از منابع گاز لبنان را باحفرهای افقی در همین فازهای لبنانی به سرقت برد گرچه این اقدام علاوه بر سخت بودنمی‌تواند پیامدهای حقوقی برای شرکت‌هایی در بر داشته باشد که در این زمینه بااسرائیل به شکل غیر قانونی همکاری می‌کنند. لبنان با از دست دادن زمان، همین منابعخود را از دست داده و هم در آینده از ناحیه از دست دادن مشتریان اروپایی‌اش خسارتجبران ناپذیری را باید متحمل شود.
اسرائیلمحرومیت لبنان از فاز 9 را می‌خواهد
سیریناپذیری اسرائیل اکنون به حدی رسیده است که با ارسال پیام توسط واسطه های آمریکایییعنی دیوید ساترفیلد مدعی است که لبنان حق بهره برداری از فاز 9 را ندارد زیرا اینمنطقه جزو مناطق اکتشافی و سفره‌های گازی اسرائیل محسوب می‌شود. این موضع حتی ازسوی تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا در سفر اخیرش به لبنان مطرح شده است اما لبنان باموضعی واحد این نگاه اسرائیلی آمریکا را رد کرده است و تاکید کرده که فاز 9 جزوحقوق جدایی ناپذیر از مصالح ملی و اقتصادی لبنان به شمار می‌رود. لبنان حتی یک گامجلوتر برداشته است و تاکید کرده است خط موسوم به “خط هوف” را نمی‌پذیرد،این در حالی است که آمریکا در سفر اخیر تیلرسون به بیروت تلاش کرده است تا حداقل،این ترسیم مرزی را مجددا زنده کند که این امر هم موجب از دست رفتن مصالح اقتصادیلبنان می‌شود.
پایان قسمتاول
منبع : ایسنا ،09/12/1396
