استاد مطالعات فلسطین دانشکده «مطالعات جهان» دانشگاه تهران ضمن اشاره به اینکه ترامپ با سخنان خود به آزادسازی فلسطین کمک کرد، تاکید کرد که روند صلح پروژه ای برای فریب دنیا است.
به گزارش مرکز اطلاع رسانی فلسطین، «دکتر هادی برهانی» در گفتگو با سایت فردا به بیان نظرات خود در مورد مسئله قدس و فلسطین پرداخت.
متن این مصاحبه به شرح زیر است:
فردا: همانطور که در جریان هستید آقای ترامپ رئیس جمهور آمریکا قدس را در سخنانی بهعنوان پایتخت اسرائیل به رسمیت شناخت. می‌خواستم بپرسم مطرح شدن این سخناندر چنین شرایطی که مسلمانان ساکن در قدس هستند چه پیامد‌هایی می‌تواندداشته باشد و چرا مطرح شد؟
اینکه چرا این کار از انجامداده است چند دلیل عمده دارد. یک، اینکه از وعده‌های انتخاباتی اش بود؛ ودر آمریکا مسیحیان صهیونیسم پایگاه آقای ترامپ هم هستند نسبت به این مسالهتوجه دارند. آن‌ها یکی از مقدمات ظهور حضرت مسیح را این می‌دانند کهیهودیان بر قدس سیطره یابند و لذا مدافعین قضیه هستند. یکی دیگر از موارد،وضع منطقه است که کشور‌های اسلامی و عربی دچار تشتت و تفرق شده اند که باعثشده است آمریکا تصور کند، که دولت‌های اسلامی در موقعیتی نیستند که واکنشمحکمی به این مساله نشان دهند و فکر می‌کنم با این حساب و کتاب‌ها و بعلاوهیادمان نرود که ترامپ شخصیت درست و حسابی ندارد و این ریسک را کرد که ایناقدام را انجام دهد.
فردا: درخبر ها اعلام شد که ترامپ انتقال سفارت آمریکا به قدس را برای شش ماه بهتعویق انداخته است با این وضعیت آیا می توانیم منتظر واکنش قاطع در جهاناسلام باشیم؟
همانطور که فرمودید الان برای مدت ۶ ماه اینامر عقب افتاده است. ولی دستور داده است که مقدمات را وزارت خارجه آمادهکند که در اولین فرصت این کار صورت بگیرد. علی القاعده در آن برهه هممی‌توان انتظار داشت و پیش بینی کرد که واکنش‌هایی اتفاق بیفتد. اما منتصورم این است که الان برهه مهم تری است. اگر جهان اسلام و عرب ها وفلسطینی‌ها در این برهه واکنش محکمی از خودشان بروز ندهند اولا آن‌ها جریمی‌شوند که زودتر این کار را تحقق بخشند و عملی کنند و بعد، اینکه واقعامسلمان‌ها اگر الان ضعیف برخورد کنند بعید می‌دانم در آن برهه هم بتوانندموضع محکمی اتخاذ کنند.
آمریکا فکر می کند هر کاری می تواند در دنیا انجام بدهد
فردا: بعداز جنگ ۱۹۶۷ قطعنامه‌های سازمان ملل که قریب به ۲۰ قطعنامه است. این اراضیرا اراضی اشغالی نامیده است. با توجه به اینکه سازمان ملل هم این اقدام راغیر قانونی می‌داند، چرا رئیس جمهور آمریکا این موضع را حتی علیه سازمانملل می‌گیرد؟
روند صلح، تنها پروژه ای برای فریب دنیا است
فردا: بخشیاز گروه‌های فلسطینی بعد از یاسر عرفات به روند صلح گرایش پیدا کردند والان هم که سازمان فتح و تشکیلات محمود عباس این روند را پیگیری می کنند.اما بعد از مواضع ترامپ آقای محمود عباس گفت این روند صلح به نظر می‌رسد بااقدامات آقای ترامپ به نتیجه نرسد. اصولا روند صلح را در امر فلسطین را چطور ارزیابی می‌کنید و آیا تا به امروز سودی برای فلسطینی‌ها داشته است؟
روندصلح، بدون هیچ اغراقی پروژه‌ای برای فریب دنیا است. برای اینکه اسرائیلهدف قطعی اش این است که بر این سرزمین‌ها تسلط پیدا کند و برای این‌هاکرانه باختری، بیت المقدس و الخلیل خیلی از مناطق اسرائیل ۴۸ هم مهم‌تراست. از حیفا و تل آویو و … مهمتر است. اصلا نمی‌شود تصور کرد تا وقتی کهصهیونیسم کار می‌کند این جنبش با همان ارزش‌ها و اعتقادات حاکم است از بیتالمقدس و … کوتاه بیایند. لذا برنامه قطعی این است که این مناطق را یواشیواش یهودی کنند. اگر شما حرف‌ها و موضع گیری‌های اینها را ببینید پر استاز این حرف‌ها که علما و شخصیت هایشان زده است و اگر به صحنه عمل مراجعهکنید از روز اولی که اینها قدس را اشغال کردند، پروژه یهودی سازی کرانهباختری شروع شده و همچنان ادامه دارد و هیچ وقت قطع نشده است، ولی آن ها،چون همان طور که شما اشاره کردید از نظر جامعه بین المللی و سازمان بینالملل یک منطقه اشغالی و حضور اسرائیل غیر قانونی است، برای اینکه فرصت رابدست بیاورد که در برابر مخالفت‌های دنیا آرام شود و یا آن‌ها را ساکت کندیک پروسه ای به نام صلح راه انداخته اند که هر که از اینها ایراد بگیردبگوید ما داریم صلح می‌کنیم.
ولی واقعیت این است که اینها هیچتعهدی نسبت به روند صلح ندارند و کاملا در صدد هستند از این فرصتیعنی پروسه صلح استفاده کنند و حاکمیت خود را تثبیت کنند. در واقع به دنبالآن هستند که فلسطینی‌ها را تضعیف کرده و کرانه باختری را یهودی کنند،همچنان که الان می‌بینیم شهرک سازی‌ها ادامه دارد. یواش یواش فلسطینی باقینمی‌ماند. همه اینها را صهیونیست ها می بلعند. پروسه صلح برای همین است کهاین فرصت را برای اجرایی این پروژه داشته باشند. اگر فرانسه، روسیه، سازمانملل و افکار عمومی دنیا که از اسرائیل بپرسد که چرا از این سرزمین‌هایاشغالی خارج نمی‌شوید، چرا قطعنامه را اجرا نمی‌کنید، بگوید ما انجاممی‌دهیم. وارد پروسه صلح شدیم تا این کار را انجام دهیم.
بار اصلی مبارزه بر دوش مردم فلسطین است
فردا: درمقابل روند صلح گروه‌های دیگر هم به مبارزه کشیده شدند مخصوصا حماس و جهاداسلامی. به نظر می‌رسد در سال‌های اخیر در روند مبارزات کم فروغ ظاهرشده اند. آیا این سخن را قبول دارید؟
به هر حال گروه‌هایفلسطینی که از اوایل دهه ۶۰ مبارزه را شروع کردند، فراز و نشیب‌های زیادیداشتند و متاسفانه اشتباهاتی هم مرتکب شدند. از جمله همین یک نمونه، پروسهصلح است. نمونه اخیر بحران سوریه. نمونه دیگر در جنگ ایران و عراق و موضعگروه‌های فلسطینی بود که از صدام حمایت کردند. ولی به هر حال، بار اصلیمبارزه بر دوش مردم فلسطین است؛ و باز مانع اصلی در برابر پروژه اصلیصهیونیستی خودشان هستند. اگر واقعا فلسطین به هر شکلی از داستان و مسالهحذف شود، اسرائیل به آرزو‌ها و اهداف خود می‌رسد؛ لذا در عین اینکه این‌هاضعف‌هایی هم داشتند و قوت‌هایی هم داشتند، مثلا در دفاع از مسجد الاقصی درمجموع فسطینی‌ها در طول تاریخ خوب عمل کردند، ولی در عین حال باید کشور‌هایاسلامی حمایت خود را از اینها داشته باشند، ولی خوب در عین حال کمک کنندکه ضعف‌های خود را اصلاح کنند.
فتح وارد کارهای اقتصادی شد و این باعث شد از مبارزه دور شود
فردا: مادر قضیه فلسطین شاهد هستیم که فتح بیشتر از دیگر گروه های فلسطینی تواناعمال نفوذ در مورد فلسطین را دارد، چرا فتح دست بالاتر را دارد؟
دریک دوره‌ای فتح پرچم دار مبارزه و مهمترین گروه بود و شاید محبوب‌ترینگروه در مبارزه علیه اسرائیل بود. ولی بعد ازاینکه اینها وارد پروسه سازششدند با این وصف که آقای عرفات خیلی شخصیت محبوبی در فلسطین بود، امامحبوبیت خود را به تدریج از دست دادند، و بعد متاسفانه وارد کار‌هایاقتصادی و غیر مبارزاتی شدند. خصوصا از طریق ارتباط با اسرائیل که این‌هارا درگیر و گرفتار در یک سری معادلات نادرست کرد. فلذا اینها محبوبیت شانبه تدریج کاهش پیدا کرده و الان فکر می‌کنم در وضع خوبی نباشند. اماگروه‌هایی که مبارزه را ادامه دادند و ایستادند مثل حماس و جهاد اسلامیاین‌ها از جهت محبوبیت وضع بهتری دارند و من تصور می‌کنم اگر انتخاباتیبرگزار شود، آرا مردم بیشتر برای همین گروه‌های اسلامی است.
حکام عربی هیچ اعتقادی به مبارزه در مسئله فلسطین ندارند
فردا: ترامپدر هیمن سخنان اشاره کرد که با برخی از رهبران جهان عرب قبل از اینکه اینسخنان خود را اعلام کند هماهنگی‌هایی را انجام داده است. اصولا کشور‌هایعربی مخصوصا عربستان و … اعتقادی به مبارزه با اسرائیل و آزادسازی فلسطیندارند یا هر موضعی هم که می‌گیرند بیشتر سیاسی است و برای خاموش کردناعتراضات افکار عمومی جهان اسلام اتخاذ می شود؟
در طولدوران مبارزه اعراب و اسرائیل به استثنا چند شخصیت، اغلب حکام عربی واسلامی آن انگیزه، ظرفیت، عزم و اراده لازم را نداشتند، ولی تحت فشار افکارعمومی همکاری‌های کم یا زیاد در مساله فلسطین داشتند که البته آنهمراهی‌ها هم در مقاطعی مهم و موثر بود. الان مدتی است که بعضی از کشور‌هایحداقل عربی در یک روندی افتادند که خیلی خیلی از وضعیت گذشته فاصلهگرفتند. به خصوص کشوری مثل عربستان، الان متاسفانه برای خود در منطقهاسرائیل را خطر یا مهمترین خطر نمی‌دانند و به ایران و تحرکات ایران مشکوکشده و هدف گیری شان به سمت مقابله با نفوذ و محبوبیت ایران در منطقه است کهخیلی ضربه به موضع ضد صهیونیستی این ها زده است؛ و اینها را در ورطه‌ایانداخته که اینها هم به جماعت سازشکاری چون انورالسادات می پیوندند.
فردا: رهبرانقلاب در سخنانی چند سال پیش سخن از مسلح کردن کرانه باختری به میانآوردند. به نظر شما این راهبرد مناسبی در قبال سخنانان ترامپ است؟
ملتفلسطین و گروه‌های فلسطینی به انواع کمک نیاز دارند که بتوانند این مبارزهرا قوی‌تر و جدی‌تر کنند. این مبارزه شامل کمک‌های اقتصادی انسان دوستانه واز جمله کمک‌های نظامی است. اینکه کشوری مثل جمهوری اسلامی حاضر باشد دردنیا که کمک‌های نظامی به آن‌ها دهد، این واقعا جای تقدیر دارد. چونمی‌دانید که اغلب کشور‌ها حتی آن‌هایی که اعتقادات کم و بیشی نسبت بهمساله فلسطین دارند فاقد این جرات و جسارت هستند که این کار را بکنند.تقریبا ایران جز معدود کشور‌هایی است که هم عملا این کمک‌ها را در اختیارقرار می دهد و هم صراحتا اعلام کرده است. این چیزی است که می‌تواند برایفلسطینی‌ها قیمتی و با ارزش باشد و به نظر من خوب است که در مشورت و باگروه‌های فلسطینی این پیشنهاد ایران یعنی مسلح کردن کرانه باختری حتما مطرحشود و راهکار‌هایی برای اجرایی کردن آن اندیشیده شود.
حماس باید مانع بسته شدن دست و پایش در توافقات با فتح شود
فردا: در چند ماه اخیر توافقی بین فتح و حماس صورت گرفت. این توافق را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
بهنظر من اگر به طور کلی این تفرقه‌ای که میان فلسطینی‌ها به وجود آمده است وبرای مبارزه ملت فلسطین یک چیز مخرب و مضر است از بین برود همه دوستدارانفلسطین از آن استقبال خواهند کرد در زمینه این توافق هم قطعا امر پسندیده وروبه جلویی است و اگرجبهه واحدی شکل بگیرد به نفع فلسطین است. البته حماسهم باید حواسش باشد در این توافقات به نحوی نباشد که دست و پایش درمبارزاتی که می خواده داشته باشد بسته شود. در این توافقات باید به فرمولیدست پیدا بکنند که جهاد اسلامی و حماس و گروه‌های اسلامی و مبارز بتوانندبه مبارزه خود ادامه بدهند.
نباید خالد مشعل را کنار بگذاریم
فردا: خالد مشعل از رهبران فلسطینی بود که در بحران سوریه موضع خوبی نگرفت و به دامان قطر پناه برد. سرگذشت مشعل به کجا رسید؟
همانطورکه عرض کردم اگر پرونده گروه‌های فلسطینی را بخواهیم مرور کنیم. متاسفانهدر مسائل منطقه‌ای یک ضعف‌هایی داشتند که باعث شد نتوانند درست تصمیم گیریبکنند و قضاوت‌های درستی انجام بدهند. برای مثال وقتی عراق به کویت حملهکرد، فتح و عرفات از صدام حمایت کردند که به ضرر آن‌ها تمام شد و خساراتبدی برای فتح به وجود آورد. ولی این اتفاق تا حدودی برای حماس در بحراناخیر سوریه هم افتاد. ما می‌دانیم که از جهت فکری حماس متاثر از اخوانالمسلمین است و وقتی اخوان در مصر حاکم شد، حماس هم گرایشی به آن طرف ازخودش نشان داد و موجب شد تا حدودی از ایران دور شود.
به نظر من ایناشتباهی بود که خود حماس هم حداقل برخی شخصیت‌هایش به آن اعتراف دارند.نباید با این اتفاقی که افتاده است ما روی آقای مشعل یا حماس خط قرمزبکشیم. به هر حال حماس پرونده‌ها و افتخارات زیادی هم دارد. آقای مشعل هماز رهبران عاقلی است که به هر حال ما از این نیرو‌ها خیلی نداریم. ملتیهستند تحت ظلم، با امکانات کم، وضع مدرسه، دانشگاه و … از این سیستمنباید انتظار داشته باشیم شخصیت‌هایی کامل که وقت گذاشته و درس خوانده وپیشرفت کرده بیرون بیاید؛ لذا باید شرایط آنجا را درک کنیم و حداکثر صبرتحمل و همدردی را به نظر من در برابر اینها داشته باشیم. ولی در عین حالاگر در جایی فکر می‌کنیم اشتباهی صورت گرفته باید صادقانه و برادرانه مطرحکنیم.
سخنان ترامپ پروژه صلح را کنار گذاشت
فردا: پیامد های مواضع ترامپ در قبال شهر قدس چه خواهد بود؟
منشخصا امیدوار هستم تحولات مثبتی اتفاق بیافتد. چون این بحث انتقال پایتختبه بیت المقدس و اینکه اسرائیل حاکم بیت المقدس باشد یک چیزی بود که پنهانیداشت اتفاق می‌افتاد. و چون پنهانی بود خیلی از ملت‌های منطقه و مردم دنیاآن طور که باید و شاید این را نمی‌دیدند و در برابر آن هم تا حدودی بیتفاوت بودند. این رویکرد. یک چیز پنهان را از زیر زمین بیرون آورد که الانهمه می‌توانند بفهمند داستان چیست، پروسه صلح چیست، پروسه صلحی که قدس درآن نباشد قرار است چه صلحی شود؛ لذا من امیدوار هستم که با این عیان شدنملت‌های منطقه و دنیا واقعیت‌ها را ببینند و خطر را با تمام وجود احساسکنند که همه اینها انگیزه و انرژی می‌تواند ایجاد کند که وارد صحنه شوند،گروه‌های اسلامی وارد صحنه شوند. تفرقه را کنار بگذارند که اگر این اتفاقبیافتد من امیدوارم هستم وضع کشور‌های اسلامی و گروه‌های فلسطینی از اینضعفی که در آن قرار د ارند به یک قوتی برسند.
