توافق برای تشکیل کابینه اضطراری بین «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر موقترژیم صهیونیستی و «بنی گانتز» قدرتمندترین رقیب سیاسی وی طی سه دوره پیشینانتخابات مجلس (کنست)، در سایه هراس از ویروس کرونا به دست آمد اما پایداریو اجرای کامل توافق با تردیدهایی جدی مواجه‌است.
شامگاه اول اردیبهشت‌ماه پس از هفته‌ها رایزنی پشت‌پرده و رسمی،تکذیب‌ها و زمینه‌چینی‌ها سرانجام نتانیاهو و گانتز -رهبران احزاب لیکود(استحکام) و کاحول‌لاوان (آبی‌سفید) – برای تشکیل کابینه ائتلافی به توافقرسیدند.
به نظر می‌رسد این توافق در گام نخست پایان‌بخش بیش از یک سال بحرانبی‌سابقه حاکمیتی باشد، زیرا در هفت دهه عمر رژیم صهیونیستی سابقه نداشت سهانتخابات پارلمانی در یک سال برگزار شود اما هیچکدام از احزاب برنده، قادربه رفع بن‌بست سیاسی و تشکیل کابینه نباشد.
با این همه، دلیل مهمتری پشت این توافق وجود دارد.
گانتز یکم اردیبهشت‌ماه پس از اعلام توافق توییت کرد و سه کلیدواژه رابه کار برد: مانع شدن از برگزاری انتخابات چهارم، محافظت کردن از دموکراسی وجنگیدن با ویروس تاجدار یا همان کرونا (۱).
به نوشته دوازدهم اسفندماه روزنامه «یسرائیل هیوم» در سه دوره انتخاباتکه فروردین، شهریور و اسفندماه گذشته برگزار شد، بیش از دو میلیارد و ۴۰۰میلیون شیکل (حدود ۶۰۰ میلیون دلار) هزینه شد.
البته شاید هزینه مالی، کوچکترین دلیل برای فرار از انتخابات چهارم باشد و مهمترین گزینه در این میان، کرونا.
در آخرین دور انتخابات، حزب لیکود و متحدانش در کسب رای مثبت ۶۱ نمایندهاز ۱۲۰ عضو پارلمان برای تشکیل کابینه شکست خوردند و قرعه به نام گانتزافتاد.
با همراهی ائتلاف احزاب عرب که در این دور با راهیابی ۱۶ نماینده بهکنست پیروزی خیره‌کننده‌ای به دست آورده و سومین قدرت پارلمان آتی رژیمصهیونیستی شده بودند، رییس رژیم صهیونیستی، گانتز را مامور کرد طبق قانونطی ۲۸ روز کابینه را تشکیل دهد.
این رخدادها همزمان با همه‌گیری کرونا در سرزمین اشغالی و همچنین افزایشتنش گروه‌های تندرو صهیونیستی با گانتز بر سر حمایت نمایندگان عرب بود.البته رییس پیشین ستاد مشترک ارتش بارها تاکید کرده بود در کابینه خود هیچجایگاهی برای اعراب قائل نخواهد شد.
گام به گام تا ائتلاف
گانتز همواره در یک سال گذشته دو شعار ثابت داشت «ممانعت از تداوم نخست‌وزیری نتانیاهو و جلوگیری از برگزاری انتخابات جدید».
نتانیاهو که به نام «بی‌بی» مشهور است از سال ۱۹۹۶ تا ۱۹۹۹ نخست‌وزیر بود و از سال ۲۰۰۹ تاکنون نیز این سمت را در اختیار دارد.
البته وی از ماه مه ۲۰۱۹ تاکنون که تشکیل کنست به تعویق افتاده بود حکم نخست‌وزیر موقت را داشت.
بیشتر همپیمانان گانتز با توجه به شعار نخست گرد او آمده بودند؛ ازائتلاف احزاب عرب گرفته تا «آویگدور لیبرمن» رهبر حزب ملی‌گرای افراطی«اسرائیل؛ خانه ما» و مهمترین اعضای حزب کاحول- لاوان یعنی «یائیر لاپید»،«موشه یعلون» و ۱۶ نماینده دیگر که نهم فروردین ماه پس از انتشار نخستینبیانیه‌ی مشترک وی با نتانیاهو، دور او را خط کشیدند.
رایزنی گانتز با نتانیاهو در مهلت بیست‌وهشت‌روزه به سرانجام نرسید ورییس رژیم صهیونیستی انتخاب نخست‌وزیر آتی برای تشکیل کابینه را بهپارلمانی سپرد که لیکود با ۳۶ کرسی اکثریت را در دست دارد، ائتلاف احزابعرب با ۱۶ نماینده به سبب فروپاشی حزب کاحول- لاوان به قدرت دوم تبدیل شده وبقایای این حزب که ۱۵ نفرند، به رتبه سوم سقوط کرده است.
همین امر، فرصت بیشتری در اختیار دو رقیب پیشین گذاشت تا با یکدیگر بر سر بندهای توافق مذاکره کنند.
آینده شکننده ائتلاف با بی‌بی
مهمترین دستاورد بی‌بی از مذاکرات ائتلافی ایجاد دوپارگی میان هوادارانگانتز و تضعیف یکی از قوی‌ترین رقیب‌های او در یک دهه گذشته بود.
گانتز در صدر شماری از فعالان سیاسی قرار داشت که بسیاری از آنان فقطپیشینه نظامی داشتند و در میدان سیاست در همسنجی با نتانیاهو که تیرماهگذشته با ثبت ۱۴ سال نخست‌وزیری رژیم صهیونیستی رکوردها را شکست، تازه‌کاربه شمار می روند.
رییس پیشین ستاد مشترک ارتش شاید در شرایط طبیعی بخت زیادی برای به دستگرفتن قدرت و مشق سیاست داشت اما در بحبوحه بحران کرونا در فلسطین اشغالیحتی برای خودش قابل پیش‌بینی بود کار بسیار سختی دارد و چه بسا شکست در اینمیدان، زمینه پایان فعالیت سیاسی وی را با کارنامه‌ای سیاه می‌چیند.
البته گانتز پیش از اعلام رسمی مذاکره با نتانیاهو، رای موافق ۷۴نماینده کنست را به دست آورده و بر جایگاه ریاست تکیه زده است اما اکنونفقط ۱۵ نفر از اعضای قدیمی حزب را با خود دارد و از جایگاه دوم به سوم سقوطکرده است.
از سوی دیگر بر پایه اطلاعات منتشر شده دو حزب ائتلاف‌کننده (لیکود وکاحول- لاوان)، وی ۱۸ ماه نخست‌وزیر جایگزین است و فرصت تمرین مشق سیاستدارد تا در ۱۸ ماه بعدی سکان امور را در دست گیرد.
وزیران جنگ و خارجه نیز سهم دوستان وی از کابینه است (۲).
با این همه، به نظر می رسد همه اینها دستاورد ناچیزی در مقابل از دستدادن حمایت افرادی باشد که در یک فرصت تاریخی، به بهانه برکناری بی‌بی گرداو جمع شده و تخم مرغ های خود را در سبد او قرار داده بودند.
اینک نتانیاهو در آستانه هفتادسالگی همچنان فرصت دارد در ۱۸ ماه آیندهبر سوابق خود بیافزاید و روشن نیست حوادث آتی سرزمین اشغالی را به کدامینسو هدایت کند.
تجربه نشان داده است وی در بر هم زدن توافق‌ها و اتحادها توانمندی زیادیدارد. برخی می‌گویند ماجرای کرونا در خوشبینانه‌ترین حالت دو ماه دیگر ودر بدبینانه ترین شرایط پنج ماه دیگر جمع می‌شود و نتانیاهو می‌ماند بارقیبی که از ترس برعهده گرفتن مسئولیت، دست به انتحار سیاسی زده است.
البته در این میان نمی‌توان از پرونده قضایی نتانیاهو چشم پوشید. اکنوندر دیوان عالی چهار پرونده مربوط به فساد و تبانی وی در جریان است که یکیاز اصلی‌ترین اختلاف‌ها میان نتانیاهو و گانتز را تشکیل می‌دهد.
بی‌بی می‌کوشد به هر شکل ممکن وزارت دادگستری و تعیین قضات دیوان عالیرا به چنگ آورد تا یکی از اهرم‌های فشار کنست درباره طرح راکد ممنوعیتنخست‌وزیری افراد دارای پیشینه قضایی را ناکارآمد کند.
هنوز جزییات چندانی از توافق دو رهبر سیاسی منتشر نشده است اما متن آن هر چه باشد، به ضرر بی‌بی نخواهد بود.
منبع : ایرنا ، 03/01/1399
