سال 2019 میلادی هم به پایان رسید و مسئله فلسطین واشغالگری رژیم صهیونیستی همچنان چون دهه‌های گذشته در منطقه ادامه دار است.در ادامه تیتروار برخی از مهم ترین تحولات در این حوزه را مرور میکنیم:
1. دو انتخابات کنست؛ بدون نتیجه:
برگزاری دو انتخابات کنست و کشیده شدن تکلیف کابینه به انتخابات سوم در سال2019 را می توان مهم ترین اتفاقات سال گذشته برای اسرائیلی ها دانست.چالشی که رنگ بوی جدال های هویتی در سرزمین اشغالی به خود گرفته است. چالشیکه موجب شده مخالفان نتانیاهو تمام تلاش خود را برای پایان دادن به عمرسیاسی کسی که 12 سال این کرسی را رها نکرده است انجام دهند.
یکی از این اقدامات به جریان انداختن پرونده های فساد بی بی است. دادستانرژیم در تاریخ ۲۱ نوامبر(۳۰ آبان) بود که به‌صورت رسمی برای نتانیاهوکیفرخواست صادر کرد. کیفرخواستی که در میان آنها از مهم‌ترین فسادش یعنیپرونده ۳۰۰۰ که مربوط به خرید سه زیردریایی از آلمان است که جنجال زیادی بهراه انداخت خبری نبود. در این پرونده نتانیاهو به پرداخت رشوه برای خریدزیردریایی و قربانی کردن امنیت ملی اسرائیل متهم است. اما همین تصمیمدادستان بسیار حائز اهمیت بود زیرا این برای نخستین بار است که دادستاناسرائیل علیه یک نخست‌وزیر مستقر اعلام جرم می‌کند. اعلام جرمی که هرچندقانونا مانع پست نخستوزیری نتانیاهو نیست اما کار را برای او سخت خواهدکرد.
2. اجلاس منامه و رونمایی از طرح اقتصادی معامله قرن:
معامله قرن از زمان روی کار آمدن ترامپ بارها مطرح شده بود اما اولین نشسترسمی برای رونمایی آن در منامه بحرین با موضوع اقتصادی در ماه ژوئن بود.
ر آستانه نشست منامه که به کنفرانس بحرین معروف شده است، کاخ سفید دروبسایت خود طرحی ۴۰ صفحه ای منتشر کرد. کاخ سفید این طرح را فرصتی اقتصادیبرای صلح پایدار معرفی کرده است. این طرح از سه بخش مختلف تشکیل شده است:توانمند سازی و توسعه اقتصادی، توسعه انسانی و توانمندسازی جامعه فلسطین ودر نهایت توانمند سازی و تقویت دولت فلسطینی.
آنچه در طرح معامله قرن به چشم می خورد تلاش برای وسوسه اقتصادی سران و ملتهای عرب بالاخص فلسطینیان و همسایگان آن است. در این طرح سعی شده با ارائهیک طرح جامع اقتصادی برای فلسطینیان و منطقه با دادن وعده هایی آنان رابرای پذیرش طرح آمریکایی-صهیونیستی فلسطین وسوسه کند. هرچند این نشست باآنچه آرزوی صهیونیست ها بود فاصله معناداری داشت.
3. اسرا و بازداشتیهای بی پایان:
یکی از موضوعات مهم سال 2019 در مسئله فلسطین؛ اسرا و وضعیت آنان بود.درگذشت دو اسیر فلسطینی در ماه های اخیر در زندان های اسرائیل این مسئله رابا حسایت های بیشتری روبرو کرد. تعداد بازداشت شدگان در زندان هایاشغالگران اسرائیلی تا پایان امسال به پنج هزار نفر رسیده است که 40 نفر ازآنها زن و 200 نفر کودک است. همچنین تعداد بازداشت شدگان اداری(بدونهرگونه اتهامی) به حدود 450 نفر رسیده است، همچنین 700 نفر از اسیرانفلسطینی، بیمار هستند که 10 نفر از آنها با بیماری سرطان دست و پنجه نرم میکنند.
4. تداوم اشغالگری در کرانه باختری و کمپین «#کلنا_معاذ»:
شهرک سازی و مصادره زمین های فلسطینان در قدس و الخلیل یکی دیگر از اخبارپرحاشیه و روزمره سال 2019 برای علاقه مندان به فلسطین بود. اسرائیل طی یکسال گذشته با روندی عجیب شهرک سازی های مناطق 1967 بالاخص در شهرهای الخلیلو قدس را دنبال کرد. یکی از حاشیه های مهم این مسئله اتفاق برای یکخبرنکار بود/ یک خبرنگار هم که برای خبرگزاری محلی فلسطین کار می‌کرد هنگامتلاش برای فیلمبرداری از عملیات مصادره زمین‌ها و اخراج مردم از زمین‌هابه ضرب گلوله نظامیان صهیونیست، از ناحیه چشم چپ زخمی شد. در جهان برایاعلام همبستگی با “معاذ عمارنه” عکاس فلسطینی که جمعه گذشته در پی شلیکنیروهای نظامی اسرائیل چشم چپ خود را از دست داد موجی جالب در شبکه هایاجتماعی راه افتاد که چشم چپ خود را به وسیله دست یا پارچه میپوشاندند؛کمپینی که «#کلنا_معاذ» نام گرفت.
5. ترور ابوالعطا از رهبران جهاد اسلامی:
یکی از اتفاقات مهم سال 2019 ترور شدن یکی از رهبران اصلی جهاد اسلامی در21 آبان ماه بود. ترور صهیونیست‌ها در شجاعیه غزه هدفی مشخص داشت؛بهاءالدین ابوالعطا مشهور به ابوسلیم، مردی که از سران نظامی جنبش جهاداسلامی. وقتی اهمیت این انتخاب مشخص می‌شود که بدانیم در تاریخ ۲۹ اکتبر (۷آبان) روزنامه صهیونیستی و نزدیک به نهادهای امنیتی اسرائیل «اورشلیم پست»در یادداشتی سه دشمن اصلی و سه سرلیست ترور برای اسرائیل را معرفی کردهاست. سید حسن نصرا… و حاج قاسم سلیمانی دو چهره مشهور این یادداشت بودنداما نفر سوم کمتر شناخته‌شده، کسی نبود جز «شهید ابوالعطا».
اورشلیم پست در آن یادداشت شهید اخیر جهاد اسلامی را با مؤلفه‌هایی چون«نماینده ایران در جهاد»، «فعال در ساخت موشک‌های دوربرد» و «هدف ترورناکام در سال ۲۰۱۲» معرفی می‌کند. ادعاهایی که اهمیت ترور را برایصهیونیست‌ها نشان می‌دهد.
6. پایان اجرای دو ضمیمه باقوره و غمر و بازگشت این دو منطقه به حاکمیت اردن:
یکی دیگر از تحولات مهم، عدم تمدید بخشی از توافق مشهور به وادی العربه، صلح میان اردن و اسرائیل بود.
توافق سازش اردن و اسرائیل که در سال ۱۹۹۴ به امضا رسید، به اسرائیل اجازهمی‌داد این زمین‌ها را که در منطقه باقوره (که اسرائیلی‌ها به آن نهرییم بهمعنی بین دو نهر می‌گویند) و غمر واقع هستند، علی رغم آنکه جزو خاک اردناست اما به صورت رایگان در اختیار داشته باشند!
باقوره 12 کیلومتر مربعی است که در محل تلاقی دو رود اردن و یارموک واقعشده است، یعنی در قسمت شمالی مرز اردن و اسرائیل. غمر نیز منطقه‌ای بهمساحت چهار کیلومتر مربع است که در جوار قسمت جنوبی مرز دو کشور قرار دارد.
این مناطق ارزش اقتصادی در حوزه کشاورزی و گردشگری دارد. اما اقدام اردنبیش از هر چیز عیان کننده چالش میان روابط تل آویو و امان است.
7. تعلیق روابط میان تشکیلات خودگردان و تل آویو:
یکی دیگر از موضوعات مهم سال گذشته میلادی، تشدید چالش و دیوار بی اعتمادیمیان تشکیلات خودگردان و تل آویو بود. با تداوم اقدامات اسرائیل اعم ازانتقال سفارت و شهرک سازی ها و … روابط میان این دو نهاد سیاسی یعنیتشکیلات خودگردان فلسطین به رهبری محمود عباس و کابینه تل آویو به نخستوزیری نتانیاهو به بدترین حد ممکن خود در یک دهه اخیر که هر دو بر سر ایندو نهاد بوده اند رسید.
تحولاتی که از تعلیق همکاری میان تشکیلات خودگردان و تل آویو از سوی رامالله در آگوست شروع شد تا قطع منابع مالی تشکیلات از سوی تل آویو و تهدیدبه انحلال این نهاد ادامه یافته است. بسیاری از تحلیل گران معتقدند اسرائیلفرآیند تغییر مدیریت تشکیلات یعنی جایگزینی فردی به جای محمود عباس یاانحلال این نهاد را ماه هاست آغاز کرده است.
8. سفر هیاتی از حماس به تهران و دیدار با رهبر انقلاب:
روابط ایران و حماس با شروع بحران‌های سوریه و خروج حماس از این کشور رو بهتیرگی رفت. به گونه‌ای که پس از بحران سوریه تنها یک دیدار رسمی میانرهبران حماس و رهبر انقلاب در سال ۹۰ انجام شد و پس از آن روابط دچارچالش‌های فراوانی شد. این دیدار سال ۹۰ با توجه به آغاز بحران سوریه و خروجحماس از دمشق و اتخاذ مواضعی ضد بشار اسد بسیار مورد توجه قرار گرفت.
اما دیدار تیرماه هیاتی از حماس با رهبر انقلاب و تاکید رهبر انقلاب بر اینجمله که «حماس قلب حرکت فلسطین؛ فلسطین قلب حرکت جهان اسلام » است نشانداد که روابط ایران و حماس به مرحله پایانی ترمیم خود نزدیک شده است.
9. قطع کمک مالی آمریکا به آنروا:
در تاریخ ۱۰ شهریور ۱۳۹۷ (۱ سپتامبر ۲۰۱۸) دولت آمریکا بودجه سازمان آنروارا به طور کامل قطع کرد. این تصمیم از سوی گروه‌های مختلف فلسطینی و حتیبرخی دولت‌‌های غربی مورد انتقاد جدی قرار گرفت. این تصمیم ترامپ در سلسلهاقدامات دولت وی در مسئله فلسطین، در صحنه میدانی و واقعی فلسطین بسیار مهمو تأثیرگذار خواهد بود؛ دلیل این مسئله ماهیت سازمان آنروا و هدف از ایناقدام است.
حذف حمایت مالی در وهله اول و موجودیت آنروا در مراحل بعدی، تلاشی است تاسازمانی که با تعریفی حداقلی از آوارگان، بر مسئله حق بازگشت آنان وحقوقشان بر اساس قطعنامه‌های سازمان ملل تاکید می‌نماید را کنار بگذارند.حذف آنروا، مقدمه‌ای است برای حذف موضوع آوارگان و پذیرش حقوق آنان درادامه مسیر معامله قرن.
هرچند بسیاری از کشورهای عربی از تحقق سازش نهایی با تل‌آویو استقبالمی‌کنند اما مسئله آوارگان چالشی مهم برای بافت اجتماعی و اقتصادی آنانبالاخص کشور اردن است. شاید بتوان این‌گونه بیان کرد که اگر در مسئلهپایتختی قدس، کشورهای عربی تنها به محکومیت سیاسی بسنده کردند اما در موضوعآوارگان به این سادگی‌ها از مسئله عبور نخواهند کرد. از سوی دیگر، آوارگانو بازگشت آنان یک اهرم و فرصت طلایی برای مقاومت در مسیر عقیم کردن معاملهقرن است. لذا ما شاهدیم بیش از شش ماه است حماس با تداوم راهپیمایی‌هایبازگشت در نوار غزه به دنبال زنده نگه داشتن این موضوع است. شاید بتوانمسئله آوارگان را شاه کلید معامله قرن نامید.
10. آغاز تحقیقات دیوان کیفری بین‌المللی در خصوص جنایت‌های جنگی اسرائیل
اما آخرین اتفاق مهم در حوزه فلسطین-اسرائیل؛ اعلام دیوان کیفری بر آغازپرونده شکایت 4 سال گذشته تشکیلات خودگردان از اسرائیل بود. این شکایتدرباره جنایت‌های اسرائیل در اراضی اشغالی (مناطق 1967) می باشد که اسرائیلرا به انجام جنایت های جنگی در مناطق اشغالی و سرزمین های فلسطینی متهممیکند. در بیانیه رئیس دیوان کیفری در خصوص این تصمیم آمده است: جرایم جنگیدر کرانه باختری، قدس شرقی و نوار غزه رخ داده است. شبکه ۱۳ اسرائیل درخصوص این اتفاق اعتراف کرد: موافقت قضات دیوان با انجام تحقیقات؛ یک سونامیسیاسی است! اما واکنش نتانیاهو هم به این تصمیم، جالب بود! وی در سخنانیگفته است: «چه کسی را متهم میکنند؟ ایران؟ ترکیه؟ سوریه؟ نه- اسرائیل.تنها دموکراسی در خاورمیانه!» و آنچه این پرونده را حساس تر کرده است آناست که اسرائیلی مدعی است که دیوان فاقد صلاحیت لازم برای تحقیق در فلسطیناست چون فلسطین یک دولت مستقل و خودمختار نیست. اما جالب است بدانیم کهتشکیلات خودگردان فلسطین عضو دیوان کیفری بین المللی است، اما اسرائیل نه!
منبع: محمد محسن فایضی، جام جم آنلاین
