عضو دفتر سیاسی جنبش مقاومت اسلامی "حماس" تاکید کرد که ما در آستانه مرحله بسیار حساسی قرار داریم و در مسیر تاریخی برای تصحیح فرآیند سیاسی فلسطین گام برمی داریم.
به گزارش مرکز اطلاع رسانی فلسطین، موسی ابو مرزوق در گفتگو با "سی ان ان" تصریح کرد که حماس مرحله بی اعتمادی در روابط خود با جنبش فتح را پشت سر گذاشته است و «هر چقدر در توان داشته و حتی فراتر از آن به این روند کمک کرده است.»
وی از جنبش فتح خواست که جلوی فرصت طلبی طرف های منطقه ای یا بین المللی را که «خیرخواه ملت فلسطین نیستند» بگیرد و ضمن لغو مجازات ها علیه نوار غزه، بر اساس مشارکت ملی در مسیر آشتی ملی گام بردارد و مشارکت داخلی و وحدت ملی را بر توافقنامه های دیگر اولویت دهد.
در زیر متن کامل این گفتگو از نظر خوانندگان محترم می گذرد:
چه عواملی منجر به موافقت جنبش حماس با آشتی ملی شد؟
جنبش حماس منافع ملی، درد و رنج ملت فلسطین و تامین مقتضیات پایداری این ملت
را در راس اولویت های خود قرار می دهد و از همین رو، ما از طریق این آشتی سعی در
دستیابی به آشتی ملی فراگیر به منظور یکپارچه سازی نظام سیاسی فلسطین و نهادهای
ملی بر اساس مشارکت و بدون حذف هر کدام از طرف ها یا نهادها و نیز توافق بر روی
پروژه ملی به منظور پایان دادن به اشغالگری رژیم صهیونیستی و تحقق آرمان ها و
خواسته های ملت فلسطین را داریم و در عین حال، برای تامین مقتضیات ایستادگی در
برابر این دشمن، تامین زندگی شرافتمندانه در تمامی سطوح، اصلاح مسیر قطب نما به
سمت (مقابله) با رژیم صهیونیستی و از سوی دیگر، هم افزایی تلاش های عربی و اسلامی
برای خدمت به مساله فلسطین و قراردادن مساله فلسطین در کانون توجه امت و عبور از
توطئه های طراحی شده برای حذف مساله فلسطین تلاش می کنیم و شکاف داخلی بزرگترین
مانع بر سر تحقق این اهداف بود. موافقت ما با آشتی ملی و امضای طرح آشتی مصر در
واقع در تاریخ 4 مه سال 2011 صورت گرفت و نه الان. از آن تاریخ ما با جدیت برای
تحقق آشتی ملی و پایان دادن به شکاف داخلی تلاش می کنیم و الان ما به تنهایی از
این وضعیت خارج شدیم و خبری از دو طرف شکاف داخلی نبود و تشکیلات خودگردان باید
منافع ملت فلسطین در غزه را محقق سازد.
تفاوت آشتی ملی اخیر با توافقنامه های آشتی قبلی در چه بود؟
جنبش حماس دست خود را برای آشتی ملی دراز کرد و منافع ملی را بر منافع حزبی
برتری می دهد. ما تمامی موانع آشتی ملی را از سر راه برداشتیم و همگان از جمله
جنبش فتح گواهی می دهند که اقدامات میدانی حماس با موضع اعلام شده از سوی این جنبش
هماهنگ است و حتی مقامات مصری هم که تلاش های زیادی در طول دوره گذشته برای رسیدن
به توافق اخیر انجام دادند، به این مساله شهادت می دهند. گفتگوهای قاهره شاهد
مباحثات عمیق میان ما و جنبش حماس درباره مسائل متعدد بود و مقامات مصری نقش مهمی
در نزدیک کردن دیدگاه های طرفین به یکدیگر داشتند و همه این مسائل بر اساس توافق
قاهره امضا شده در سال 2011 به وقوع پیوست و این بدین معناست که توافق کنونی به
تازگی به دست نیامده است، بلکه نتیجه تلاش های سال های قبل است و برتری این توافق
بر توافقات، اقدامات میدانی متعاقب آن است که شهروندان فلسطینی آنها را به عینه
لمس می کنند و پاسخ این سوال را باید شهروندان فلسطینی و به ویژه ساکنان غزه بدهند
که از مدت ها قبل منتظر لغو مجازات ها و حل بحران انسانی شدید بودند. مساله تازه
در این میان، فضای مثبتی است که حماس سعی می کند در تعامل با مفاد توافقنامه ایجاد
کند و طرف های مصری و گروه های فلسطینی و حتی افکار عمومی فلسطین هم به آن شهادت
می دهند و نباید این مساله را هم نادیده گرفت که شرایط منطقه ای فرق کرده است.
واکنش رژیم صهیونیستی به توافق آشتی ملی چه بود؟
آشتی ملی گزینه راهبردی حماس برای پایان دادن به شکاف داخلی فلسطین و یکپارچه
سازی جبهه داخلی و اصلاح مسیر قطب نمای فلسطین و جهان عرب در مسیر مقابله با
اشغالگران صهیونیست بود و رژیم صهیونیستی به نوبه خود همواره سعی در دامن زدن به
دو دستگی در فلسطین و بهره برداری از این وضعیت با یکه و تنها گیر آوردن طرف های
فلسطینی و نیز تثبیت واقعیت ها بر روی زمین؛ از جمله گسترش شهرک سازی و مشروعیت
بخشی به آن در مناطق فلسطینی، یهودی سازی قدس، تغییر هویت آن و جایگزین کردن هویت
یهودی وارداتی با آن را دارد، اما ما همیشه مخالف دیکته های رژیم صهیونیستی هستیم
و در مقابل موضع آن ساکت نمی نشینیم و می توانیم جلوی تلاش ها و فرصت طلبی های
آنرا گرفته و اجازه به شکست کشیده شدن آشتی ملی را ندهیم که این مساله از طریق
وحدت و مشارکت ملی امکانپذیر است. از سوی دیگر، بر کسی پوشیده نیست که مصر نقش
زیادی در مقابله با موضع رژیم صهیونیستی و جامعه بین المللی داشت.
آیا آشتی ملی بخشی از توافق صلح بزرگ در منطقه است؟
آشتی ملی در دجه اول مساله داخلی فلسطینی است و منفعتی است که حماس آنرا بر
مسائل دیگر برتری می دهد. این مساله ارتباطی به تحقق توافق صلح و سازش با رژیم
صهیونیستی ندارد و دولت جدید آمرکیا هم هیچ طرح سیاسی برای حل منازعه در منطقه
ندارد و هر توافقی هم که ضامن تحقق آرمان ها و حقوق فلسطینیان نباشد، نباید امضا
شود. ما نمی خواهیم نقش منفی ایفا کنیم، اما اراده و مشروعیت و حضور میدانی و در
عین حال، پشتوانه مردمی و رسمی از سوی ملت های آزاده داریم. اگر آشتی ملی مصلحت
فلسطینی مطلق باشد، صلح مبتنی بر حق و عدالت نیز مصلحت فلسطینی کامل است و صلح با
قدرت نظامی یا به زور وضعیت موجود یا ظلم و توطئه محقق شدنی نیست و ملت فلسطین
اجازه تحقق هیچ توافق صلحی را که مبتنی بر غصب سرزمین آن و اخراج ساکنان و توزیع
آنها در کشورهای منطقه باشد، قبول نخواهد کرد.
آیا شما انتظار دارید که رژیم صهیونیستی اکنون در مسیر صلح گام بردارد؟
تمامی توافقنامه های صلح امضا شده با رژیم صهیونیستی؛ چه توسط کشورهای عربی و
چه سازمان آزادی بخش فلسطین در عرصه عمل و واقع به شکست انجامیده است و رفتار این
رژیم از زمان اشغال فلسطین، رفتاری تند و همراه با فرصت طلبی بوده است و این رژیم
هیچ وقت به توافقات امضا شده پایبند نبوده است و واقعیت های میدانی نشان می دهد که
این رژیم توافقات امضا شده را در عمل نقض می کند و به قطعنامه های سازمان ملل هم
پایبند نیست؛ به طوری که بیش از 25 قطعنامه از شورای امنیت در محکومیت این رژیم
صادر شده است، اما تل آویو به هیچ کدام از آنها پایبند نبوده است. حال این درباره
شورای امنیت است که از نفوذ زیادی برخوردار است و علاوه بر این، دهها قطعنامه و
حکم دیگر هم از سوی مجمع عمومی سازمان ملل، یونسکو، دادگاه لاهه و غیره صادر شده
است که رژیم صهیونیستی با خیره سری با همه آنها برخورد کرده است و خودش را فراتر
از قانون می داند. لذا، تا زمانی که ملت فلسطین از کل حقوق مشروع خود که در قوانین
بین المللی به آن اشاره شده است، برخوردار نگردد، امکان صحبت کردن با چنین رژیمی
درباره صلح وجود ندارد و آنچه که فلسطینیان سعی در دستیابی به آن در زمینه حقوق
خود را دارند، با آنچه که رژیم صهیونیستی ارائه می دهد، تفاوت زیادی دارد و این
تناقض ها فرصتی برای همزیستی باقی نمی گذارند و قدس بهترین دلیل برای اثبات این
مدعاست؛ چرا که حتی مسلمانان هم حاضر به چشم پوشی از مسجد مبارک الاقصی نیستند؛ چه
برسد به فلسطینیان.
آیا در این توافق به این مساله اشاره شده است که حماس باید سلاح خود را به تشکیلات خودگردان تحویل دهد؟
سلاح مقاومت هرگز مورد بحث قرار نگرفته است و موضع ما در این زمینه ثابت است و
ما مخالف حتی بررسی این مساله هستیم. مقاومت حق ملت فلسطین است و تا زمانی که
اشغالگری ادامه دارد، مقاومت هم ادامه خواهد داشت.
گفته می شود که حماس به خاطر بحران اقتصادی حاکم بر باریکه غزه، با آشتی ملی موافقت کرد. واقعیت چیست؟
جنبش حماس بخشی از ملت فلسطین است و تپش های نبض آنرا احساس کرده و درد و رنجش
را چه در عرصه معیشتی و چه مشکلات بزرگ ملی لمس می کند. مساله فلسطین در حال حاضر
در معرض تلاش ها و حملات برای حذف و به حاشیه راندن آن در حاشیه تحولات منطقه ای و
کشمکش هایی قرار دارد که شاید به نفع مساله فلسطین نباشد. از همین رو، ما قدم در
راه آشتی ملی گذاشتیم تا مساله فلسطین را از کشمکش ها دور کرده و بار دیگر آنرا به
عنوان مساله اصلی امت عربی و اسلامی به عرصه بازگردانیم. حل بحران انسانی در
باریکه غزه برای جنبش حماس مهم است و این بحران پیچیده و با مسائل مختلف مرتبط است
و ما می خواهیم شهروندان فلسطینی با کرامت و در شرایط انسانی زندگی کنند و شرایط لازم
برای پایداری آنها فراهم شود؛ چرا که بحران انسانی کنونی شهروندان را از تردد
آزادانه از باریکه غزه به خارج و یا از خارج به داخل محروم کرده و اجازه دسترسی
آنها به خدمات پزشکی لازم را نمی دهد؛ به ویژه که مردم توان تصفیه فاضلاب ها و آب
های آلوده را ندارند و مشکلات اجتماعی به خاطر افزایش نرخ فقر و بیکاری به ویژه در
میان جوانان افزایش یافته است و نرخ فقر به 65 درصد و بیکاری به 41 درصد رسیده است
و این در حالی است که آمار بیکاری در کرانه باختری 18 درصد است و بی توجهی دولت
وفاق ملی به مسئولیت های خود در نوار غزه به شکل گیری این آمار بی سابقه کمک کرده
است.
آیا حماس از نقش آفرینی سیاسی دست برداشته و همه چیز را به تشکیلات خودگردان فلسطین واگذار می کند؟
ما تمام فداکاری های لازم را به خاطر ملت فلسطین انجام داده ایم و بخشی از این
ملت هستیم و هرگز از این ملت جدا نشده و پشت آنها را خالی نکرده ایم. این ملت
فلسطین بود که حماس را به این مقام جایگاه رسانده است، اما شرایط منطقه ای و بین
المللی باعث قرار گرفتن برخی موانع پیش روی حماس شده است، اما با این وجود، این
جنبش از عمل به مسئولیت های خود شانه خالی نکرده و هر چه در توان داشته است برای
انجام مسئولیت هایی که مردم بر عهده حماس گذاشته اند، انجام داده است. حماس در
جایگاهی نبوده که این وضعیت را برای مردم ایجاد کرده باشد، بلکه از ملت فلسطین و
گزینه ها و برنامه های آن حمایت کرده است. حماس این تاوان را به خاطر برنامه ای می
پردازد که ملت فلسطین آنرا انتخاب کرده است. ما وقتی از ایفای نقش در عرصه اداری
باریکه غزه چشم پوشی کردیم، از نقش آفرینی در عرصه سیاسی صرفنظر نکردیم، بلکه در
انجام مسئولیت ها در این عرصه شریک هستیم و خودمان را در جریان انتخابات در معرض
انتخاب ملت قرار خواهیم داد و در عین حال، برنامه مقاومت را تا تحقق آرمان ها و
خواسته های ملت فلسطین ادامه می دهیم.
آیا هنوز هم مسائل مورد اختلافی میان تشکیلات خودگردان فلسطین و جنبش حماس وجود دارد؟
موضع ما مشخص است و حامی مشارکت در
عرصه ملی فلسطین و مخالف سهم خواهی و یکجانبه گرایی و حذف طرف دیگر هستیم و برای
تحقق این هدف هر چیزی در توان داشتیم انجام داده ایم و به خاطر ملت فلسطین و به
منظور فراهم کردن راه برای عمل دولت به مسئولیت ها و وظایف خود در غزه، جایگاه های
تشریفاتی و مسئولیت اداره باریکه غزه را رها کرده ایم تا تجربه اجرای توافقنامه
الشاطئ در سال 2014 تکرار نشود. ما در جنبش حماس هر کاری از دستمان بر می آمد
انجام داده ایم و الان توپ در زمین محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین است
تا گام های لازم را به سمت مشارکت ملی بردارد و کل ملت فلسطین منتظر این امر هستند
و برنامه های گسترده ای هم در این زمینه طراحی شده است. ما هیچ گفتگوی دوجانبه ای
با جنبش فتح جز در مساله فراهم شدن زمینه برای عمل دولت وفاق ملی به مسئولیت ها و
وظایفش نداشتیم و بقیه مسائل مربوط به نظام سیاسی فلسطین، سازمان آزادی بخش فلسطین
"ساف"، شورای ملی، پارلمان، کادر رهبری یکپارچه، تشکیل دولت وحدت ملی و
انتخابات آتی قرار است در قالب تفاهمات کلی با گروه های امضا کننده توافقنامه
قاهره در سال 2011 حل و فصل شود و شاید مسائل مورد توافق بیشتر از مسائل مورد
اختلاف باشند و اگر هم مسائل مورد اختلافی هم باشد، زمینه های مشترکی وجود دارد که
می توان از طریق آنها به تفاهم رسید و اگر هم نقاط اختلافی وجود داشته باشد، باید
بر سر حل و فصل اختلافات توافق کرد و همه این ها از طریق برنامه ملی مورد اجماع
تمامی طرف ها امکانپذیر است.
مهمترین چالش های پیش روی توافق آشتی ملی چیست؟
ما در آستانه مرحله بسیار حساسی قرار داریم و در سایه تحولات منطقه ای و بین
المللی و بحران های داخلی فلسطین در راه تاریخی برای تصحیح مسیر سیاسی فلسطین قدم
برمی داریم. وضعیت منطقه بی ثبات است و خیلی زود مواضع و ائتلاف ها دچار دگرگونی
می شوند. ما مرحله بی اعتمادی میان خود و جنبش فتح را تا حد زیادی پشت سر گذاشته
ایم و هر کاری از دستمان برمی آمد انجام داده و هر آنچه را که می خواستند و حتی
بیشتر از آنرا تقدیم کرده ایم و در این زمینه انعطاف زیادی از خود نشان داده ایم و
می ترسیم که بی اعتمادی موجود نزد برادران مان در جنبش فتح به قوت خود باقی بماند
و طرف های منطقه ای و بین المللی که خیرخواه ملت فلسطین نیستند، از این وضعیت سوء
استفاده کرده و از آن برای به شکست کشاندن دستاورد تاریخی ملت فلسطین استفاده کنند.
ما امیدواریم که جنبش فتح دست به اقدامات متقابلی به منظور ابراز حسن نیت خود بزند
تا جلوی برخی طرف ها را که در کمین نشسته اند، بگیرد. اولین گام در این زمینه لغو
مجازات های اعمال شده علیه باریکه غزه و حرکت در مسیر آشتی ملی بر اساس مشارکت ملی
و اولویت دهی به مشارکت ملی و وحدت در برابر توافقات دیگر است؛ چرا که این امر
مساله ای اساسی در تحقق اهداف ملت فلسطین و احقاق حقوق آن است و ما با چالش های
متعددی مواجه هستیم که از جمله آنها می توان به شرط و شروط طرف های خارجی، مشکلات
مالی، سیاسی، امنیتی و ساختاری اشاره کرد که باید آنها را پشت سر گذاشت.
موضع مصر در قبال مسائل کیفری که برخی اعضای حماس متهم به دست داشتن در آنها هستند، چیست؟
ما از مدت ها قبل دوران تنش در روابط با کشور دوست و برادر مصر را پشت سر گذاشته ایم و دست داشتن این جنبش یا هیچ کدام از اعضای آن در اقداماتی که به امنیت ملی مصر ضربه می زند و حتی مسائل کیفری ثابت نشده است. روابط مصر و حماس بسیار بهتر از دوران گذشته است و ما سعی در برقراری روابطی راهبردی داریم که به نفع منافع دو ملت فلسطینی و مصری باشد. برای اطلاع شما عرض می کنم که هیچ فلسطینی وابسته به حماس در دادگاه های مصر محاکمه نشده است و اتهامات و شایعاتی که برخی اوقات در رسانه ها مطرح می شوند، حرف های بیهوده هستند که نمی توانند جلوی واقعیت ها را بگیرند و اگر هم اتهاماتی در این سطح مطرح باشد، غیرممکن است که مقامات سازمان اطلاعات مصر درصدد برخورد با حماس باشند و شاید مساله سخت این باشد که چطور می توان جوسازی منفی رسانه ها علیه روابط حماس و مصر را پشت سر گذاشت و این هم و غم اصلی ماست.
متعلقات
آخر الأخبار