پس از کنفرانس مطبوعاتی مشترک جبرئیل رجوب دبیر کمیته مرکزی جنبش فتح و صالح العاروری نائب رئیس دفتر سیاسی جنبش حماس از طریق ویدیو کنفرانس، سوالاتی در مورد جدیت دو طرف برای تحقق آشتی ملی و پایان دادن به صفحه دودستگی و اختلافات داخلی مطرح شده است، به ویژه اینکه حرف و حدیث ها در این باره زیاد بوده است و بارها نشست هایی در همین راستا در برخی کشورهای عربی و نوار غزه برگزار شده و همواره ثابت شده که این دیدارها و نشست ها صرفا گامی در جهت مدیریت بحران بر خلاف خواسته ها و انتظارات ملت فلسطین بوده است.
شورای ملی
در سایه جانبداری علنی دولت ترامپ از رژیم صهیونیستی و سیاست های توسعه طلبانه و اشغالگرانه این رژیم علیه ملت فلسطین، تشکیل شورای ملی جامع و فراگیر و کمیته اجرایی جدید نیازی مبرم و خواسته عموم فلسطینیان در سرتاسر این سرزمین و خارج از آن جهت مقابله با چالش های پیش روی مساله فلسطین است. پس بهتر است که در وهله نخست کمیته اجرایی سازمان آزادی بخش دعوت به برگزاری نشست شورای ملی کنونی کند تا این شورا گزارش های سازمانی، مالی و سیاسی خود در فاصله سال های 1991 تا 2020 را ارائه دهد. در فاصله این سال ها شاهد برگزاری کنفرانس صلح مادرید، امضای معاهده اسلو، تاسیس تشکیلات خودگردان ـ که هرگز با وجود مذاکرات 2 دهه ای سازش به حد یک دولت به معنی واقعی نرسیده است ـ تصمیمات پی در پی دونالد ترامپ با هدف نابودی مساله فلسطین از جمله در رابطه با مساله قدس، آوارگان، حق بازگشت، تشکیل کشور مستقل فلسطین و در نهایت رونمایی از معامله قرن در سال 2018 بودیم.
معاهده اسلو که 13 سپتامبر سال 1993 به امضا رسید، موجب تحولی بی سابقه در تجربه سیاسی فلسطینیان شد و نظام سیاسی از نو در کرانه باختری و نوار غزه تدوین شد که به موجب آن تشکیلات خودگردان در بهار سال 1994 تشکیل شد و بدین گونه جنبش فتح به حزب تشکیلات خودگردان تبدیل شد، حال آنکه تا قبل از سال 1969 حزب انقلاب فلسطین در خارج از این سرزمین بود؛ مساله ای که در نهایت به شکستن قاعده نمایندگی سیاسی همه جانبه و فراگیر که سازمان آزادی بخش از آن برخوردار بود، منجر شد. ساف از سال 1974 تنها نماینده مشروع و قانونی ملت فلسطین در داخل و خارج به شمار می رفت، اما در مقابل تشکیلات خودگردان از جمله بارزترین نشانه ها و دستاوردهای معاهده اسلو بود که جنبش های حماس و جهاد اسلامی و برخی گروه های دیگر با آن مخالف بودند.
دستاویز محکم
همچنین قاطعانه می توان گفت که بازسازی ساختار شورای ملی فلسطین و کمیته اجرایی سازمان آزادی بخش بدون تحقق آشتی ملی و کنار گذاشتن دودستگی و اختلافات داخلی و بدون توافق بر سر یک استراتژی سیاسی مبارزاتی جهت مقابله با سیاست ها و طرح های آمریکایی اسرائیلی علیه مساله فلسطین به ویژه طرح صلح ترامپ موسوم به معامله قرن فایده ای نخواهد داشت و این مساله طبیعتا لزوم اقدام و تحرک فوری برای سر و سامان دادن به اوضاع داخلی فلسطین طبق اولویت های منافع ملی را می رساند، به ویژه پس از شکست برنامه های بی نتیجه برخی احزاب و گروه های فلسطینی و به بن بست رسیدن راه حل تشکیل دو کشور در پی شکست مذاکرات سازش بین تشکیلات خودگردان و رژیم صهیونیستی.
جانبداری علنی و همه جانبه دولت ترامپ از رژیم صهیونیستی موجب تشدید سیاست های نژادپرستانه این رژیم علیه ملت فلسطین شده است. این رژیم طی سال های گذشته تصمیمات زیادی را در رابطه با شهر قدس اتخاذ کرده است. در همین راستا، گزارش ها نشان می دهد که رژیم صهیونیستی توانسته 93 درصد از مساحت قدس شرقی را تحت سیطره خود درآورد و علاوه بر این، دو تجمع بزرگ شهرک نشینی را نیز احداث کرده که این شهر را از 4 طرف محاصره کرده است و حدود 190 هزار اسرائیلی در آن ها سکونت دارند و هزاران نفر از ساکنان قدس پس از اجرای طرح یهودی سازی شیوه های آموزشی در این شهر طی سال های اخیر، به شیوه غیرمستقیم از خانه و کاشانه خود رانده و آواره شده اند و این رژیم از دودستگی و اختلافات داخلی فلسطینیان برای پیشبرد و توسعه شهرک سازی در اراضی اشغالی بهره برده است که همین مساله منجر به سیطره رژیم اشغالگر بر بخش عمده اراضی کرانه باختری و بکارگیری آن برای توسعه شهرک سازی شده است.
نهادهای جامعه مدنی
در نتیجه ادامه محاصره تحمیلی رژیم صهیونیستی و دودستگی و اختلافات داخلی فلسطینیان، موجی از ناامیدی بر فلسطینیان در کرانه باختری و نوار غزه حاکم شده است، تا جایی که نرخ بیکاری به حدود 60 درصد در نوار غزه رسیده است و پس از حملات و جنگ های رژیم صهیونیستی به این باریکه، نرخ بیکاری از این نیز فراتر رفته است و در نتیجه آن، اوضاع آموزشی و بهداشتی رو به وخامت نهاده و هم اکنون از حدود دو میلیون فلسطینی در نوار غزه دست کم 60 درصد زیر خط فقر هستند.
همچنین نرخ بیکاری در کرانه باختری و نوار غزه در نتیجه وخامت اوضاع اقتصادی و کاهش کمک های کشورهای عربی و طرف های بین المللی به فلسطینیان، همچنین کاهش بودجه آژانس آنروا طی سال های گذشته، به شدت رو به افزایش بوده است. این در حالی است که آوارگان فلسطینی که 70 درصد از ساکنان نوار غزه را تشکیل می دهند، به کمک ها و خدمات پزشکی و آموزشی این آژانس وابسته هستند.
ملت فلسطین در نوار غزه 13 سال است که از پیامدهای دودستگی و اختلافات داخلی بین جنبش های فتح و حماس رنج می برد.
به رغم حرف و حدیث های تکراری در مورد نزدیک بودن زمان تحقق آشتی ملی و پایان دوران سیاه دودستگی و اختلافات داخلی، کسانی که پیگیر این مساله هستند، به وضوح می بینند که موانعی اساسی بر سر راه تحقق وحدت و آشتی ملی جهت مقابله با چالش ها و تهدیدات پیش روی مساله فلسطین وجود دارد.
از جمله این موانع می توان اشاره کرد که برخی طرف هایی که از حالت دودستگی و اختلافات داخلی به وجود آمده به نفع خود بهره برداری می کنند، همچنان تلاش می کنند که وضعیت جاری بین کرانه باختری و نوار غزه پابرجا بماند و علاوه بر این فشارهای خارجی زیادی نیز بر هر دو جنبش فتح و حماس جهت ممانعت از وحدت و یکپارچگی آنان وارد می شود.
تحقق آشتی ملی پس از کنار گذاشتن اختلافات داخلی بدون توافق بر سر راه های مبارزات جمعی ممکن نخواهد بود. علاوه بر این، برگزاری انتخابات شورای ملی فلسطین با هدف ازسرگیری فعالیت های سازمان آزادی بخش، مجلس قانونگذاری و دیگر نهادهای سیاسی فلسطینی در آینده و مشارکت اکثریت جریان ها و اقشار مختلف جامعه فلسطین در این نهادها امری کاملا ضروری است.
