قبل از پاسخ به سوال اصلی که تنش و رویارویی احتمالی بین قدرت‌های بزرگ در اوکراین و اروپا چگونه می‌تواند بر مسئله فلسطین تاثیرگذار باشد، باید اشاره کرد که آمریکا و همپیمانان اروپایی‌اش و در کنار آن‌ها رژیم صهیونیستی، به وضوح تلاش می‌کنند که حتی الامکان احتمال جنگ در اوکراین به سبب حمله نظامی احتمالی روسیه به این کشور را تایید کنند یا لااقل این نگرش را با اهدافی مشخص که در راستای منافع آمریکا خواهد بود، نزد افکار عمومی آمریکا و جهانیان مطرح کنند. آمریکا در تلاش است تا این هدف را از طریق انتشار اخبار و اطلاعاتی بی‌سابقه در رابطه با گمانه‌زنی‌ها پیرامون تحرکات نظامی روسیه که به نظر می‌رسد نوعی جنگ روانی علیه روسیه و اقدامی در جهت منافع غرب با هدف تقویت حضور آمریکا در اروپا و بهبود اوضاع اقتصادی آن در قاره سبز و مناطق نزدیک به کانون بحران در اوکراین باشد، محقق کند.
در مقابل این موضع آمریکا، روسیه هرگونه تصمیم برای چنین حمله‌ای علیه اوکراین را رد می‌کند اما در عمل تدابیر لازم را برای انجام یک عملیات نظامی گسترده علیه اوکراین اتخاذ کرده و اینجاست که ابهام و تناقض در مورد بحران اوکراین و مواضع طرفین نمایان می‌شود. لازم به اشاره است که آمریکا و همپیمانانش در عرصه دیپلماتیک و رسانه‌ای اعلام مخالفت می‌کنند اما در عرصه افکار عمومی، در هر دو حالت اگر جنگی اتفاق نیفتد، گفته خواهد شد که آمریکا در بازداشتن روسیه موفق شد و اگر هم جنگ اتفاق بیفتد، آن وقت آمریکایی‌ها خواهند گفت که هشدارهای ما حقیقت داشت و روس‌ها دروغ می‌گفتند و ما اقدامات و تدابیر لازم را برای جنگ و مقابله با حمله روسیه اندیشیدیم.
موفقیت نسبی روسیه تنها در یک صورت و آن هم عدم وقوع جنگ خواهد بود. آن‌ها در چنین شرایطی خواهند گفت که ما راست می‌گفتیم و آمریکا دروغ می‌گفت اما در صورتی که جنگ اتفاق بیفتد، روس‌ها مجبور به توجیه آن خواهند بود، بنابراین، عدم وقوع جنگ، تنها حالتی است که به احتمال زیاد به نفع هر دو طرف خواهد بود.
برای پاسخ به سوال اصلی یعنی اینکه مسئله فلسطین چگونه تحت تاثیر بحران اوکراین خواهد بود، لازم است دو مسئله توضیح داده شود:
نخست اینکه به این سوالات پاسخ داده شود: آیا جنگی گسترده اتفاق می‌افتد یا محدود؟ نتیجه جنگ به نفع آمریکا خواهد بود یا روسیه؟ آیا طرفین جنگ در مدت زمانی کوتاه به تفاهماتی واضح و نهایی دست می‌یابند یا تفاهماتی محدود حاصل خواهد شد که زمینه‌ساز مذاکره بر اساس کاهش تنش و ادامه مذاکرات برای رسیدن به تفاهمات راهبردی بین روسیه و آمریکا خواهد بود؟
دومین مسئله، شیوه و شروط تاثیرگذاری این بحران بر مسئله فلسطین است. شیوه تاثیرگذاری یا مستقیم یا غیرمستقیم خواهد بود و شروط و لازمه آن هم وجود رهبران فلسطینی متحد، توانمند و قادر به برقراری روابط صحیح و دارای رویکرد و نگرشی واضح است که بتوانند از طریق آن گزینه‌های مدنظر خود را مشخص کرده و فرصت را برای خدمت به مسئله فلسطین بدون تکیه بر گزینه‌ای واحد غنیمت شمارند.
3 حالت و سناریو برای درگیری یا توقف این بحران مطرح است که از رهگذر آن احتمال متاثر شدن مسئله فلسطین از بحران اوکراین در چارچوب سوالات پیش گفته بررسی خواهد شد:
حالت نخست که وقوع جنگی گسترده است، احتمالی بسیار ضعیف است، وقوع جنگ محدود هم البته نه به اندازه حالت نخست، ولی باز هم ضعیف به نظر می‌رسد. این سناریو به تاثیر غیرمستقیم بر مسئله فلسطین منجر خواهد شد، بدین شیوه که موضع رژیم صهیونیستی به ویژه در سوریه و در زمینه رویارویی با مقاومت و ایران تضعیف می‌شود. البته این در کوتاه مدت است، به چه علت؟ چرا که روابط روسیه با “اسرائیل” به دلیل اینکه این رژیم مجبور به جانبداری از همپیمان سنتی و قدیمی خود یعنی آمریکا خواهد شد، به شیوه‌ای منفی تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. این تحول ممکن است منجر به تقویت جریان‌های مقاومت در منطقه شود و به نظر نمی‌رسد رهبران رسمی فلسطینی به علت ضعف و ناتوانی خود بتوانند از این فرصت استفاده خاصی بکنند.
حالت دوم دست‌یابی روسیه و آمریکا به یک تفاهم راهبردی جامع در مدت زمانی کوتاه است که البته این احتمالی ضعیف است و بعید به نظر می‌رسد تاثیری هم بر اوضاع کنونی فلسطین داشته باشد، مگر اینکه نتیجه آن عقب‌نشینی آمریکا از منطقه و تقویت جایگاه روسیه به جای آن باشد.
سومین حالت و سناریو که محتمل‌تر از گزینه‌های قبلی است، احتمال دست‌یابی طرفین به تفاهماتی است که موجب کاهش تنش و آغاز مذاکرات راهبردی بین روسیه و آمریکا و اروپا بر سر مسائل اختلافی اصلی شود که در ورای آن تمایل روسیه به تغییر نظام جهانی به نفع محور جدید روسی چینی پس از درک پوتین از ضعف آمریکا در عرصه سیاست خارجی قرار دارد. چنین حالتی که محورهای نظام جهانی متعدد باشد و نقش و جایگاه آمریکا و “اسرائیل” در منطقه کم‌رنگ شود، می‌تواند تاثیراتی مثبت بر مسئله فلسطین داشته باشد، البته این به شرطی خواهد بود که رهبران فلسطینی به فکر اصلاحات و بازنگری اساسی در مواضع داخلی و گزینه‌های راهبردی خود و تلاش برای حضور پررنگ‌تر در منطقه باشند.
خلاصه اینکه مسئله فلسطین ممکن است به شیوه مستقیم یا غیرمستقیم تحت تاثیر بحران اوکراین قرار گیرد که احتمال اینکه این تاثیرات مثبت باشد، بیشتر است آن هم بر اساس این فرضیه که روس‌ها بتوانند از این بحران به نفع خود بهره ببرند. البته به طور دقیق‌تر باید گفت که ممکن است مقاومت در چنین شرایطی مستفید شود اما رهبران فلسطینی به سبب مواضع اشتباه داخلی، منطقه‌ای و خارجی خود به نظر نمی‌رسد که بتوانند بهره‌ای از این بحران ببرند.
