عملکرد امنیتی اسرائیل بر تبلیغات به عنوان محور اصلی در اقدامات برونگرا اتکار دارد به ویژه در نزاع با فلسطینیان و گروههای مقاومت در نوار غزه محاصره شده که هدف آن بازی کردن بر اساس جنگ روانی و کسب امتیازات بیشتر در نبرد نظامی است.
عملکرد تبلیغاتی مبتنی بر مسیرهای دارای ابعاد امنیتی و نظامی بوده که برای برجستهسازی و نشان ندادن نقاط ضعف یگانهای ویژه ارتش اسرائیل در دستور کار قرار میگیرد. این در حالی است که این یگانها در 10 سال گذشته در عرصههایی چون نوار غزه یا کرانه باحتری به طور پیاپی شکست را تجربه کردهاند.
اشغالگران برای تبلیغات خود روشهای مختلفی انتخاب میکنند که شاید مهمترین آنها «هماهنگ کننده» است که تلاش مینماید با استفاده از «تسهیلات» ادعایی به فلسطینیان که با واقعیتها در تعارض است تبلیغات «بشر دوستانه» انجام دهد و یا تبلیغات در مورد یگان 8200 که مسئول نظارت بر محتوای فلسطینی از طریق شبکههای اجتماعی است.
اشغالگران در گفتمان تبلیغاتی خود بر دو بُعد اساسی تکیه دارند، یکی گفتمان اثر گذار بر عرصه داخلی اسرائیل مبتنی بر افزایش اقدام نظامی، کاهش خسارتها، تقویت روحیه معنوی، سرپوش گذاشتن بر خسارتهای گسترده تا حد امکان و تلاش برای تقویت موفقتیتها جهت تشویق شهرک نشینان برای پیوستن به ارتش پس از کاهش اخیر اقبال عمومی به نظامیگری متمرکز شده است.
اما در مورد گفتمان اتخاذ شده در قبال فلسطینیان باید توجه داشت که اشغالگران بر قدرت نمایی این یگانها در اقدام میدانی یا بهرهمندی آنها از ظرفیتهای فناورانه و علمی فراوان در برابر برخورداری محدود نیروهای مقاومت تمرکز نموده و برای افزایش هزینهها تلاش میشود.
انجام تبلیغات برای اشغالگران یک سیاست استراتژیک است و نه یک عملکرد تاکتیکی چرا که در اقدام نظامی و امنیتی و حتی در رسانههای اسرائیلی نیز به دلیل برخورداری از مخاطب فلسطینی بر آن تمرکز میشود و این در حالی است که عملکرد تبلیغاتی فلسطینی تنها به مقاومت محدود میشود.
اما در عرصه فلسطین مقاومت عملکرد ضد تبلیغات در پیش گرفته است، چه با استفاده از ظرفیتهای تسلیحاتی و چه از طریق واکنش به تبلیغات اسرائیل در راستای خدمت به اهداف خود که بر اساس چگونگی سیر تحولات میدانی صورت میپذیرد و این همان چیزی است که در بیشتر مواقعی که تنش افزایش یافته و درگیری شدت مییابد شاهد آن هستیم.
تبلیغات محور اصلی اقدام نظامی اسرائیل
ارتش اشغالگر منشأ و سرآغاز هر گونه اقدام تبلیغاتی در اسرائیل به شمار میرود که در سطوح و اشکال مختلفی تقسیم بندی میشود. این روند ابتدا از سخنگوی ارتش آغاز شده و پس از آن هماهنگ کننده ارتش وارد عمل میشود، سپس یگان 8200 و پس از آن مرکز عملیات روانی معروف به «مالات» و در پایان بخش نظارت نظامی در این روند مشارکت مینمایند. این بخشها اجزای اساسی در عملکرد تبلیغاتی ارتش اشغالگران محسوب میشوند.
در مورد تبلیغات میدانی نیز باید گفت برخی از آنها با شراکت و همکاری میان واحدهای مختلف ارتش انجام میشوند مانند همکاری مرکز عملیات روانی (مالات) و یگان دوفدوفان که یکی از یگانهای ویژه ارتش اسرائیل محسوب میشود و بر اجرای دستگیریهای پیچیده یا اجرای عملیات ترور هستههای مقاومت فلسطینی تمرکز دارد.
اشغالگران تلاش میکنند در موارد تقاطع عملکردی مالات و دوفدوفان از ظرفیتهای تسلیحاتی ارتش و تصویر به وجود آمده کنونی در اذهان فلسطینیان استفاده کرده و با بازیابی مجدد آن حتی در صورت شکست این یگانها تاثیر گذاری روانی علیه فلسطینیان را تحقق بخشند.
موفقیتهای میدانی و عینی محقق شده توسط مقاومت به عاملی برای فعالیتهای بیشتر و حداکثری تبلیغاتی علیه اشغالگران، مقابله قدرتمندانه با گفتمان تبلیغاتی آنها، نشان دادن نقاط ضعف اشغالگران و به لرزه درآوردن تصویر ایجاد شده از ساختار امنیتی و نظامی برای شهرک نشینان تبدیل شده است.
شکست عملیاتی یگانهای ویژه در جریان تلاش برای انجام برخی عملیاتها در کرانه باختری و نوار غزه به عملکرد تبلیغاتی اشغالگران ضربه وارد کرده است. در این میان تفاوتی میان تبلیغات انجام شده برای جبهه داخلی اشغالگران یا آنچه برای ارائه به فلسطینیان تدارک دیده میشود وجود ندارد مانند آنچه در جریان نبرد شمشیر قدس و دیگر حوادث اخیر شاهد آن بودهایم.
اشغالگران هنگام مواجهه با شکست در عملکرد تبلیغاتی خود در دو مسیر حرکت میکنند. آنها یا انتشار اطلاعات و جزئیات کامل مربوط به شکست را ممنوع اعلام کرده یا به جانبداری و وارونه جلوه دادن واقعیتها از طریق نشر بخشی از حقایق دست میزنند. این اقدام در چارچوب سیاست و طرحی بررسی شده قرار میگیرد که با هدف تمرکز بر عوامل خارجی برای مقصر جلوه دادن آنها در شکست انجام میشود.
همزمان سیاست اسرائیل در گفتمان داخلی آن بر کاهش خسارات روانی وارده تمرکز دارد. لذا اگر یک عملیات چریکی فلسطینی تعدادی کشته برجای گذاشته باشد تنها خبر یک کشته را اعلام کرده یا از رویکرد زمانی در ارائه اطلاعات پیروی میکند به طوری که اسامی کشته شدگان را به صورت جدا از یکدیگر و با فاصله زمانی در چارچوب ارائه قطره چکانی اطلاعات رسانهای مینماید.
انگیزهها و اهداف اشغالگران … «سرباز اسرائیلی ابرقهرمان»
«سرباز اسرائیلی ابرقهرمان» هدف اسمی تعریف شده برای تبلیغات اسرائیلی است که در دو مسیر داخلی و خارجی پیگیری میشود. البته این در حالی است که اشغالگران در سالهای پیش به طور قابل توجهی در روند جذب نیرو به ویژه در یگانهای رزمی دچار مشکل شدهاند.
بسیاری از سربازان علاقه دارند در یگانهای فناورانه و به دور از میدان نبرد خدمت کنند و همین مسئله بحرانهایی جدی برای اشغالگران در خصوص آمادگی سربازان عمل کننده در میدان همزمان با فقدان انگیزه برای خدمت در این نیروها به وجود آورده است.
از سوی دیگر اشغالگران تلاش میکنند جامعه را نسبت به خطرات ناشی از فلسطینیان متقاعد کرده و این تفکر را استمرار بخشند که سرباز اسرائیلی برای ترور، بیشترین قدرت را داشته چرا که در سایه حمایتهای آمریکا از بزرگترین ذخایر تجهیزات نظامی برخودار بوده به طوری که اسرائیل به قدرتمندترین ذخایر نظامی در جهان تبدیل شده است.
همزمان با پیشرفت قدرت نظامی مقاومت این سیاست در عرصههای مختلف و به ویژه با افزایش آگاهی تبلیغاتی و امنیتی فلسطینیان و گروههاو هستههای مقاومت با شکست مواجه شده است. همین مسئله سبب شده اشغالگران دیگر نتوانند قواعد صحنه نبرد را در عرصههای مختلف کنترل کنند.
برخی تصاویر و کلیپهای ویدئویی منتشر شده توسط مقاومت از سال 2014 به تصویر ساختگی «سرباز اسرائیلی ابرقهرمان» که اشغالگران برای تثبیت آن تلاش میکنند ضربه وارد کرده است، به ویژه در جریان عملیات پیاده کردن نیروهای نظامی در مرزهای غزه در جنگ سال 2014، عملیات درگیری مستقیم سربازان اسرائیلی و فرار آنها از نیروهای مقاومت که تعامل اسرائیل با این اتفاقات در پیش گرفتن سیاست سانسور رسانهای بوده است.
ضد تبلیغات فلسطینیان … آیا مقاومت عملکرد تبلیغاتی دارد؟
نمیتوان اقدامات تبلیغاتی مقاومت فلسطین در چارچوب گفتمان ضد تبلیغاتی در مقابله با اشغالگران اسرائیلی را انکار کرد به ویژه با توسعه ساختار آن در سالهای اخیر که در نوار غزه محاصره شده از برجستگی بیشتری برخوردار است. چرا که غزه در گفتمان خود بر ابعاد جبهه داخلی و پایگاههای مردمی به ویژه در مواقع جنگ و درگیری علاوه بر جبهه اشغالگران و شهرک نشینان تمرکز داشته است.
شاید از مهمترین روشهای تبلیغاتی انجام شده توسط مقاومت بهرهبرداری از ظرفیتهای تسلیحاتی بوده است چنانچه به فواید ناشی از آن در جریان نبرد شمشیر قدس و انجام حملات موشکی برای ایجاد وحشت در جبهه داخلی اشغالگران و تقویت روحیه فلسطینیان دست یافت.
همزمان با استفاده از ظرفیتهای تسلیحاتی عملکرد تبلیغاتی در کرانه باختری و قدس اشغالی علاوه بر تاثیرات روانی بر دشمن پیامدهای فیزیکی نیز داشته و حضور مقاومت را بیش از پیش تقویت نموده و خدمات فراوان میدانی برای مقاومت در اجرای طرحهای آن و اعمال فشار بیشتر به اشغالگران داشته است.
همچنین بیانیههای سیاسی و نظامی و رژههای نظامی و کارهای دارماتیک در رتبه دوم و سوم قرار دارند. مقاومت بیش از گذشته بر این امور تمرکز یافته اما این نوع از انواع تبلیغات در مقایسه با تبلیغات نوع اول، از تاثیر گذاری کمتری برخوردار است.
به طور کلی عرصه تبلیغاتی یکی از جبهههای حقیقی درگیری، میان مقاومت فلسطین و اشغالگران اسرائیلی در سالهای اخیر بوده است که هر کدام از طرفین بر اساس موفقیتهای نظامی به دست آمده در درگیری مستقیم میدانی تلاش کردهاند عرصه نبرد تبلیغات را از آن خود نمایند.
موفقیتهای میدانی محقق شده توسط مقاومت به عاملی برای انجام اقدامات حداکثری در چارچوب اجرای سیاستهای ضد تبلیغاتی علیه اشغالگران، تقابل قدرتمندانه با گفتمان تبلیغاتی آنان، نشان دادن نقاط ضعف دشمن و به لرزه در آوردن ساختار امنیتی و نظامی اسرائیل در برابر شهرک نشینان تبدیل شده است.