جنگ اطلاعاتی میان حماس و رژیم صهیونیستی

هر کس فکر کند که جنگ جاری میان جنبش مقاومت اسلامی “حماس” و رژیمصهیونیستی صرفا محدود به جنگ نظامی و تجاوزات و درگیری های معروف است، اشتباه میکند؛ چرا که این جنگ شعله ور میان طرفین نتیجه رقابت اطلاعاتی میان طرفین است کهمغزها و ابزارهای فوق العاده محرمانه ای که تنها کارشناسان امنیتی به اهمیت و ارزشآنها آگاه هستند، نقش اصلی را در آن ایفا می کنند. 

از همین جا می توان با قاطعیت گفت که منازعه جاری میان حماس و رژیم صهیونیستی،یک نبرد اطلاعاتی تمام عیار و پنهان است؛ هر چند که طرفین از لحاظ قدرت و امکاناتتفاوت های زیادی با هم دارند.

پیشرفت اطلاعاتی حماس

حماس مدت های طولانی در عرصه اطلاعاتی تلاش و فعالیت کرده است، اما ضعفتوانایی های مورد نیاز باعث شده است که اکثر اوقات رژیم صهیونیستی در اراضیفلسطینی به راحتی تاخت و تاز اطلاعاتی کند؛ هر چند که حماس هم ضرباتی به این رژیمزده و در برخی موارد توانسته است دستاوردهایی را محقق سازد.

حماس در گذشته دستگاه اطلاعاتی تخصصی تاسیس نکرده بود و تمام تلاشش را بر رویفعالیت های اطلاعاتی متمرکز کرده است که اطلاعات مربوط به آنرا از سرویس هایامنیتی دریافت کرده است که در حد یک سازمان حرفه ای و با تجربه نیستند.

حماس در سال های نخست انتفاضه الاقصی (که در سال 2000 آغاز شد) به نیاز مبرمخود برای تاسیس سازمان اطلاعاتی قوی را که بر اساس اصول فنی و استانداردهای حرفهای فعالیت کند، احساس کرد و از همین رو، شروع به احداث این سازمان از نقطه صفر وبا استفاده از امکانات محدود خود کرد.

این جنبش به صورت تدریجی به توسعه سازمان اطلاعاتی خود ادامه داد و ضمن تربیتنیروهای خبره، از درس ها و تجارب میدانی (به ویژه جنگ سال های 2008 و 2009)استفاده کرد تا اینکه یک سازمان اطلاعاتی خوب تشکیل داد که می توان به آن اعتمادکرد و از برآوردهای راهبردی آن برای اتخاذ مواضع و تصمیم گیری های سیاسی، امنیتی وراهبردی استفاده کرد.

توانمندی های سازمان اطلاعاتی جنبش حماس به شکل ویژه در جریان جنگ های سال های2012 و 2014 به منصه ظهور رسید؛ به طوری که این جنبش با پیشرفت های اطلاعاتی خودکه با کمک آنها برخی نقشه های نظامی رژیم صهیونیستی را به شکست کشاند، مراجعسیاسی، نظامی و امنیتی این رژیم را غافلگیر کرد و توانست در جریان درگیری هایی کهمیان طرفین جریان داشت، اهداف مختلف در داخل اراضی اشغالی سال 1948 هدف قرار دهد.

حماس سازمان اطلاعاتی خود را کاملا به صورت محرمانه نگهداشته است، امااطلاعاتی که از آن به بیرون درز کرده است، نشانگر اهتمام شدید این جنبش به توسعهتوانمندی های اطلاعاتی خود است؛ چرا که می داند میزان موفقیتش در عرصه اطلاعاتیخود به خود بر روی توانمندی های آن در زمینه مقابله با طرح های رژیم صهیونیستیبرای ضربه زدن به این جنبش تاثیر می گذارد و حاشیه امنیت خوبی برای مقابله با جنگتل آویو علیه خود ایجاد می کند.

با نزدیک شدن به سومین سالگرد جنگ سال 2014، نشانه های متعددی از پیشرفتاطلاعاتی چشمگیر حماس به چشم می خورد، اما ترور شهید “مازن فقها” در ماهمارس گذشته این جنبش و سازمان های امنیتی و به ویژه اطلاعاتی آنرا در تنگنای سخت وحساس قرار داد.

جنگ اطلاعاتی شدید

جنگ اطلاعاتی میان حماس و رژیم صهیونیستی به هیچ وجه ساده نیست؛ چرا که طرفینبا وجود فاصله ای که از لحاظ امکانات و توانمندی هایشان دارند، به صورت شبانه روزیعلیه هم فعالیت می کنند و اینجاست که هزینه ها بالا می رود و در برخی موارد،اشتباهات گران تمام می شود.

جنگ اطلاعاتی میان حماس و رژیم صهیونیستی هرگز متوقف نشده است، بلکه پس ازترور شهید مازن فقها که از اسرای آزاد شده در جریان مبادله “گلعادشالیت” در سال 2011 بود، با شدت بیشتری ادامه دارد. رژیم صهیونیستی این آزادهفلسطینی را به نقش داشتن و نظارت بر فعالیت های نظامی گردان های شهید عزالدین قسامشاخه نظامی جنبش حماس در کرانه باختری متهم کرده بود.

ترور فقها ضربه امنیتی و اطلاعاتی سخت و دردناکی به جنبش حماس بود که شاید اززمان تاسیس آن بی سابقه باشد و نحوه واکنش به این حادثه نشان داد که تمامی سطوحداخل حماس از این اقدام به شدت شوکه و غافلگیر شده اند.

این حادثه در عین حال نشان داد که رهبران و شخصیت های بانفوذ این جنبش، احتمالچنین شکاف امنیتی خطرناک در داخل خود را بعید می دانستند و فکر می کردند که باریکهغزه کاملا امن است و از همین رو، از این عملیات ترور به شدت شگفت زده و خشمگینشدند.

با بررسی جزئیات این عملیات ترور مشخص می شود که هدف رژیم صهیونیستی تنها ترورفرمانده نظامی برجسته حماس نبوده است، بلکه سرویس های امنیتی این رژیم می خواستندبرخی پیام های خطرناک و حساس را هم به رهبران سیاسی و فرماندهان نظامی و امنیتیاین جنبش ارسال کنند که برخی از آنها پیام های اطلاعاتی خیلی مهمی بودند.

درباره حادثه ترور شهید فقها باید گفت که رژیم صهیونیستی تاوان سنگینی از حماسگرفت که خودش هم فکرش را نمی کرد و به عبارت دیگر، یک گل اطلاعاتی بسیار دقیق وارددروازه این جنبش کرد. هر چند که این عملیات ترور نمی تواند نشانگر هوشمندی و حرفهای گری بسیار بالای رژیم صهیونیستی باشد، اما در عین حال، نشانگر یک نقص خطرناک دراقدامات امنیتی و تدابیر حفاظت شخصی اتخاذ شده در اطراف برخی فرماندهان نظامی حماساست.

از لحاظ اطلاعاتی، داستان این عملیات ترور هم تمام شد، اما تبعات و پیامدهایآن عملا خودش را نشان می دهد و به نظر هم نمی رسد که در آینده نزدیک پایان یابد واین بدین معناست که مرحله کنونی شاهد جنگ اطلاعاتی مخفیانه و عمیق است که در جریانآن، حماس سعی در بازیابی اعتبار و حیثیت خود پس از ضربه امنیتی، اطلاعاتی، سیاسی ورسانه ای اخیر را دارد. در مقابل، رژیم صهیونیستی هم تلاش می کند هر گونه فعالیتاطلاعاتی یا امنیتی را که احتمالا عملیات نظامی حماس را به دنبال داشته باشد، خنثیکند.

ویژگی بارز سازمان اطلاعات حماس برخورداری از عزم و ارادهو پشتکار قوی برای توسعه خود و ابزارهایش و نیز ارتقای سطح کار و عملکرد خود است وهمین مساله باعث نگرانی رژیم صهیونیستی بحق از واکنش این جنبش به عملیات های ترورشود.

رژیم صهیونیستی می داند که حماس با وجود اطلاعات جمع آوریشده و فعالیت های اطلاعاتی دقیق، نخواهد توانست واکنشی به عملیات ترور فقها نشاندهد، اما با این وجود، تمامی حرکات و سکنات آنرا زیر نظر گرفته است و به صورتمداوم در سیاست های امنیتی و اقدامات احتیاطی اتخاذ شده از سوی خود بازنگری می کندو هر حرفی را که از رهبران حماس در سطوح مختلف صادر می شود، زیر نظر می گیرد.

این رژیم همچنین هر گونه حرکت و رفتار حماس را در مناطقجغرافیایی مختلف محل فعالیت آن با جدیت دنبال می کند و سعی در تحلیل هر مساله کوچکو بزرگ و پیش بینی سناریوهای احتمالی و گزینه های جایگزین مختلف دارد تا ضربه ایغافلگیر کننده از این جنبش دریافت نکند.

از سوی دیگر، مشخص است که جنبش حماس به خوبی درس عبرتگرفته است و شدت و حدت ضربه رژیم صهیونیستی در زمینه ترور فقها باعث بیداری وبیرون آمدن از رویای تصور غزه به عنوان مکان امن و غیر قابل نفوذ شده است و اینجنبش اکنون نقاط ضعف سیستم امنیتی داخلی خود را در نظر می گیرد و سعی در بازنگریدر برآوردهای سازمان اطلاعاتی و توجه به تحلیل ها و توصیه های آن دارد.

به هر حال، چشم انداز منازعه میان حماس و اسرائیل، رنگ وبوی اطلاعاتی تمام عیار دارد و شاید مرحله آتی شاهد بروز برخی نشانه های اینمنازعه مخفی در میدان باشد و برخی مسئولان و مقامات صهیونیستی اشاره ای به برخیابعاد این مساله بکنند.

قدرت اطلاعاتی حماس

مقایسه امکانات و توانمندی های اطلاعاتی حماس با امکانات وتوانمندی های اطلاعاتی رژیم صهیونیستی کار سختی است؛ چرا که این رژیم از ابزارها وتجارب اطلاعاتی عالی در سطح منطقه و جهان برخوردار است و جنبش مانند حماس نمیتواند از لحاظ قدرت و تاثیرگذاری؛ چه در سطح اطلاعاتی و چه عملیاتی با آن قابلمقایسه باشد.

می توان مهمترین مظاهر این قدرت اطلاعاتی حماس را در مواردزیر برشمرد:

نخست: جمع آوری و تحلیل اطلاعات: سازمان اطلاعاتی حماسنشان داده است که قدرت چشمگیری در جمع آوری اطلاعات دقیق و متمرکز بر روی رژیمصهیونیستی و تحرکات و فعالیت های آن دارد و توانسته است پایگاه اطلاعاتی حساسیدرباره مراکز سیاسی، نظامی، امنیتی و تاسیسات حیاتی داخل فلسطین اشغالی تشکیل دهد.

این دستاوردهای سازمان اطلاعاتی حماس مدیون پیگیری هایگسترده و تلاش فوق العاده از طریق کنترل تحولات میدانی و اطلاعاتی و جمع آوری دادهها و نیز جذب برخی ساکنان فلسطینی اراضی اشغالی سال 1948 به همکاری با خود است کهتاثیر بسزایی در زمینه اطلاع از ویژگی ها و اسرار نظامی، امنیتی، اقتصادی و اجتماعیرژیم صهیونیستی دارد.

شاید دقتی که به جنبش حماس امکان داد در جریان جنگ های سالهای 2012 و 2014 به بسیاری از اهداف خود دست پیدا کند، مدیون حجم ذخیره اطلاعاتی وپایگاه داده های مهمی است که از نهادهای سیاسی و نظامی و امنیتی جمع آوری کردهبود.

در مرحله پس از جنگ سال 2014، جنبش حماس بالون اطلاعاتی رادر نزدیکی مرزهای باریکه غزه با فلسطین اشغالی به هوا فرستاد که تحولی چشمگیر درنبرد اطلاعاتی میان حماس و رژیم صهیونیستی به شمار می رفت.

دوم: نفوذ در سیستم های ارتباطی رژیم صهیونیستی: توانمندیهای اطلاعاتی حماس به حدی رسیده بود که در سامانه های ارتباطی ارتش صهیونیستی درمناطق مرزی نزدیک غزه نفوذ کرد و بهترین نمود آنرا می توان در جنگ سال 2014 مشاهدهکرد که حماس توانست نیروهای ویژه و یگان های نظامی فوق العاده قدرتمند و آمادهارتش صهیونیستی را هدف قرار داده و ضربات بی سابقه ای به آنها وارد کند.

 جنبش حماس با شنود تماس های تلفنی ویژه ارتش صهیونیستی ویگان های نظامی آن در مناطق مرزی و به ویژه در اطراف نوار غزه توانست از شیوهنظامی مورد استفاده رژیم صهیونیستی مطلع شود و ضمن آشنایی با راه های فعالیت واستقرار آن و تعیین محل های تجمع و حرکت، بهترین راه برای مقابله با ارتشصهیونیستی و تحرک در میدان نبرد را انتخاب کند و با نصب کمین ها و دام های مختلف،ضربات زیادی به نظامیان آن وارد کند.

قدرت اطلاعاتی حماس به حدی رسیده بود که بازدیدهای محرمانهمسئولان سیاسی و نظامی برجسته رژیم صهیونیستی از مناطق مرزی باریکه غزه را هم درجریان جنگ تابستان سال 2014 رصد می کرد و این به خوبی در فایل ویدیوئی که این جنبشدرباره بازدید “موشه یالون” وزیر جنگ وقت این رژیم از منطقه مرزی اطرافنوار غزه منتشر کرده بود، به چشم می خورد.

سوم: استفاده از هواپیماهای بدون خلبان: این جنبش در راستایتوسعه فعالیت های اطلاعاتی خود توانست هواپیماهای بدون خلبان “ابابیل”را طراحی کند که نام آنها برگرفته از نام پرنده های “ابابیل” بود که درقرآن کریم از آنها یاد شده است. این هواپیماها قدرت پرواز در ارتفاعات پایین رادارند، اما می توانند از مرزها عبور کرده و مسافت های طولانی را طی کنند.

حماس 3 نوع از این هواپیماهای ابابیل را در اختیار دارد؛نخست: هواپیماهایی که برای اهداف اطلاعاتی و جمع آوری اطلاعات لازم به کار میروند. دوم: هواپیماهای تهاجمی که با خود موشک حمل می کنند و آنها را بر روی اهدافمشخص می اندازند. سوم: هواپیماهای دارای اهداف انتحاری که مقداری مواد منفجره باخود حمل کرده و بر روی هدف مشخصی می ریزند.

گفته می شود که این هواپیماها به همت مهندس شهید “محمدزواری” تونسی که سازمان جاسوسی رژیم صهیونیستی “موساد” اواخر سالگذشته وی را در استان صفاقس تونس ترور کرد، طراحی و ساخته شده بودند. دلیل ترور ویتوسط موساد نیز ساخت همین هواپیماها و تصمیم وی برای ساخت زیردریایی های کوچک بودکه بتوانند برج های نظامی رژیم صهیونیستی را در دریا هدف قرار دهند و این مساله میتوانست معادله را برعکس کرده و قواعد بازی میان حماس و رژیم صهیونیستی را تغییردهد.

با وجود اینکه ارتش صهیونیستی بارها مدعی ساقط کردنهواپیماهای ابابیل به هنگام نزدیک شدن به مناطق مرزی با رژیم صهیونیستی شده است،اما برخی از این هواپیماها توانسته اند از مرزها عبور کرده و از مناطق داخل اراضیاشغالی سال 1948 تصویربرداری و اطلاعات جمع آوری کنند.

اطلاعات منتشر شده نشان می دهد که این هواپیماها از مناطقتجمع ارتش صهیونیستی در نزدیکی مرزهای غزه در جریان جنگ سال 2014 تصویربرداری کردهاند و با عبور از مرزها خود را به داخل اراضی اشغالی سال 48 رسانده اند و ایننشانگر کارآیی آنهاست که حماس تا حد زیادی در جریان جنگ خونین آن زمان از آنهااستفاده کرد.

به هر حال، جنگ اطلاعاتی میان حماس و رژیم صهیونیستی هنوزبه پایان نرسیده است و تا زمانی که دکترین نظامی حماس بر گفتمان و ادبیات آن سایهافکنده باشد، این وضعیت ادامه خواهد داشت؛ هر چند که رنگ و بوی کاملا دفاعی داشتهباشد و این مساله به هر شکلی در آینده در میدان عمل هم نمود پیدا خواهد کرد.

البته در کنار در این فعالیت های اطلاعاتی ارزشمند و قابلتقدیر جنبش حماس، رژیم صهیونیستی هم تلاش های گسترده ای برای مهار قدرت اطلاعاتیاین جنبش به کار گرفته است و بیش از تلاش برای حمله به آن، به این بعد مساله توجهکرده است.

نمود عینی این مساله را می توان در ماجرای ترور شهید فقهامشاهده کرد و این مساله؛ به ویژه در سایه تحولات و حوادث نامطلوبی که می تواند برروی جهان عرب و اسلام و به خصوص مساله فلسطین تاثیر منفی بگذارد، حماس را در برابرچالش های سختی در مرحله آینده قرار می دهد.