چند روز پیش محوطه دانشگاه قدیمی “پیرزیت” پر از نمادها و نشانه های تبلیغات انتخاباتی دانشجویان این دانشگاه بود. دانشجویان این دانشگاه از گردن آویزهای فلسطینی که رنگ هر کدام نشانگر وابستگی حزبی و گروهی آنهاست، استفاده می کنند و پرچم های گروه های فلسطینی را به اهتزاز در می آورند. علاوه بر این، فعالیت های انتخاباتی متعددی هم صورت می گیرد که هیچ شباهتی به فعالیت های دانشگاه های دیگر ندارد.
در واقع اینجا یک “جشن دموکراسی” برگزار می شود که تنها برای دانشجویان و کارکنان این دانشگاه اهمیت ندارد، بلکه برای رهبران و افکار عمومی جامعه فلسطینی در کرانه باختری و باریکه غزه نیز حائز اهمیت است؛ چرا که این انتخابات نشانه واقعی موازنه قدرت سیاسی در دورانی است که تقریبا انتخابات چه در سطح سراسری و چه در سطح سازمان ها و نهادها ریشه کن شده است.
سال گذشته انجمن “وفای اسلامی” شاخه دانشجویی جنبش مقاومت اسلامی “حماس” با کسب یک کرسی بیشتر از انجمن “جوانان” وابسته به جنبش فتح در انتخابات شورای دانشجویی دانشگاه پیرزیت در کرانه باختری پیروز شد، اما امسال این انتخابات در تاریخ 18 آوریل 2019 برگزار شد و انجمن وفا یک کرسی را نسبت به سال قبل از دست داد و همانند انجمن جوانان فتح 23 کرسی را از کل 51 کرسی شورای دانشجویی پیرزیت کسب کرد.
این دانشگاه در همان استانی قرار دارد که مقر دفتر ریاست فلسطین و تشکیلات خودگردان فلسطین در کرانه باختری که به “مقاطعه” معروف است، در آنجا واقع شده است. انجمن وفا یا همان شاخه دانشجویی جنبش حماس از سال 1996 تاکنون 11 بار در انتخابات این دانشگاه پیروز شده است که 4 مورد از آنها طی 4 سال اخیر به دست آمده بود. در مقابل، انجمن جوانان شاخه دانشجویی فتح نیز 7 بار در این انتخابات پیروز شده است و دو بار هم در مواردی که جنبش حماس انتخابات را تحریم کرده بود، پیروز شده بود. این در حالی است که احزاب چپگرا هرگز در این انتخابات پیروز نشده اند؛ هر چند که مدیریت آن در دست چپگراهاست و رویکرد چپگرایی نیز بر آن حاکم است.
طرف دیگر دشمن من نیست
زمانی که “امیره مرسی” یکی از دانشجویان دختر دانشگاه پیرزیت در اوج تبلیغات انتخاباتی انجمن های دانشجویی از محوطه دانشگاه رد می شد، متوجه دو دانشجو با نمادهای حزبی و گروهی متفاوت شد که نشان می داد یکی از آنها وابسته به انجمن شهید یاسر عرفات جنبش فتح و دیگری از انجمن وفای اسلامی جنبش حماس بود. در این لحظه، پیشانی بند تبلیغاتی نفر دوم از دستش افتاد و در این لحظه هم دانشگاهی وی از انجمن فتح آنرا برداشته و به پیشانی وی بست.
امیره از دیدن این صحنه خیلی خوشحال شد. وی که طرفدار انجمن دانشجویی فتح بود، روابطش با آنرا صرفا به روزهای انتخابات محدود نکرد، بلکه از فرصتی برای پیگیری جزئیات رقابت های انتخاباتی استفاده می کرد و نشانه های این گرایشات وی در اطرافش به طور کامل به چشم می خورد؛ به طوری که عکس صفحه فیسبوک خود را تصویری تبلیغاتی از انجمن شهید یاسر عرفات انتخاب کرده بود که تصاویر رهبران فتح و شماره و کد انتخاباتی این انجمن بر روی آن نقش بسته بود. وی همچنین با اهتمام کامل مناظره های انتخاباتی دانشجویان را دنبال می کرد.
امیره که ساکن شهر رام الله است از تجربه عضویت خود در جنبش دانشجویی می گوید که «تجربه ای سرشار از فرهنگ ملی، سیاسی و اجتماعی بود.» وی به اندازه کافی با جنبش های سیاسی، شاخه های دانشجویی و تاریخ آنها که شامل تجارب و الگوهای مبارزاتی متعددی است، آشنا شده است و روحیه کار و همکاری و یکپارچگی در قالب یک هدف به نام کمک به دانشجویان و ارائه حمایت های مادی و معنوی و فکری به آنها باعث جذب او به این زمینه شده است.
طبعا امیره آرزو داشت که انجمن شهید یاسر عرفات که طرفدار آن بود، در انتخابات پیروز شود و همان طوری که در گفتگو با “ساسه بوست” به آن اشاره کرده است، انتظار دارد که دانشگاه پیرزیت به عنوان یک الگوی دموکراسی و سلامت انتخابات به مسیر خودش ادامه دهد. وی تاکید کرده است که دانشگاه پیرزیت الگوی منحصر به فرد و برجسته ای در مقایسه با دیگر دانشگاه های فلسطین است و بر عکس دیگر دانشگاه های کرانه باختری و غزه که انتخابات را به نفع یک جنبش خاص رقم می زنند، الگوی دموکراسی واقعی به شمار می رود.
در همین راستا، “احمد نور” نماینده انجمن شهید یاسر عرفات معتقد است که «با وجود بحران های حاکم بر جامعه فلسطین، دانشگاه پیرزیت توانست رویکرد دموکراتیک همیشگی خود را حفظ کند و در انتخابات شوراهای دانشجویی به همگان اجازه داد که در این انتخابات نامزد شده و بدون هر گونه فشاری، افراد مورد نظر را انتخاب کنند و این الگویی است که فلسطینی ها رویای تحقق آن در سراسر جامعه شان را دارند.
نور از دیگر اعضای کمیته آماده سازی انتخابات در انجمن دانشجویی فتح در گفتگو با “ساسه پوست” تاکید می کند که مهمترین مصداق رقابت انتخاباتی مثبت این باور همگانی است که طرف مقابل دشمن من نیست، بلکه هم دانشگاهی من است و من به نظر او احترام می گذارم. علاوه بر این، باید فرصت های لازم برای تمامی انجمن ها برای ارائه خدمات لازم فراهم شود. وی درباره انجمن دانشجویی متبوع خود می گوید که این انجمن توانسته است در حل بحران مالی دانشجویان مشارکت داشته باشد و شعار خود را بر روی فعالیت داوطلبانه متمرکز کرده بود و آنرا به گوش تمامی دانشجویان؛ صرفنظر از گرایشات آنها رسانده است.
جشن دموکراسی واقعی
جایگاه دانشگاه پیرزیت و بی طرفی مدیریت آن نسبت به تمامی گروه ها معیارهایی است است که انتخابات دانشجویی این دانشگاه را در کانون توجه کارشناسان و ناظران قرار داده است. این انتخابات هر ساله در موعد مقرر برگزار می شود و نه به تعویق می افتد و نه تحت هیچ شرایطی لغو می شود. علاوه بر این، تمامی طرف ها نیز در این انتخابات شرکت می کنند و هیچ طرفی از شرکت در آن محروم نمی شود.
از سوی دیگر، اهمیت انتخابات دانشجویی دانشگاه پیرزیت در جایگاه ملی این دانشگاه است و دانشجویان این دانشگاه بیش از دانشگاه های دیگر به مناطق و طبقات و جریان های مختلف تعلق دارند و همین مساله باعث می شود که انتخابات این دانشگاه ـ همان طوری که گفته شد ـ یک شاخص کلی و سراسری باشد. شاید این مساله عجیب باشد که جنبش های دانشجویی دانشگاه پیرزیت در جریان تبلیغات انتخاباتی اجازه اجرای مراسم رژه نظامی نمادین دارند که پیام های سیاسی دارد. در جریان این رژه ها از سلاح های پلاستیکی و نمادین استفاده می شود و اعضای جنبش ها با نقاب و لباس نظامی در مراسم حاضر می شوند؛ چرا که این دانشگاه از تاریخ مساله فلسطین جدا نیست و بنیانگذاران و دانشجویان آن در انتفاضه ها و قیام های مردمی مشارکت داشته اند و هسته اولیه نبرد با رژیم صهیونیستی بوده اند.
“اسامه فاخوری” رئیس شورای دانشجویی دانشگاه پیرزیت هم به نوبه خود اظهار داشت که این دانشگاه «اجازه هیچ گونه دخالت خارجی را که باعث سنگینی کفه ترازوی انتخابات به نفع گروهی خاص شود، نمی دهد؛ همان طوری که اجازه نمی دهد هیچ گونه تهدید مستقیمی در جریان رای گیری متوجه دانشجویان شود و انتخابات این دانشگاه با سلامت و شفافیت بالا و در مقابل دیدگان رسانه های گروهی برگزار می شود.» از همین رو، فاخوری معتقد است که فضای برقرار شده توسط مدیریت دانشگاه باعث شده است که این دانشگاه به تنها کانون دموکراسی تبدیل شود.
وی ـ که رئیس انجمن وفاداری اسلامی شاخه دانشجویی حماس نیز به شمار می رود ـ درباره مناظره های دانشجویی در دوره قبل از انتخابات هم اظهار داشت که مناظره از مهمترین اقدامات در راستای فرآیند برگزاری انتخابات است؛ به طوری که رقبای انتخاباتی دور یک میز جمع می شوند و هر انجمنی باید از برنامه سیاسی و صنفی و فعالیت های خود دفاع کند و مواضع خود را مستقیما در مقابل دانشجویان تقویت کند. سختی کار این مناظره ها آنجاست که انجمن های دانشجویی در نهایت باید برنامه سیاسی متعلق به گروه متبوع شان را ارائه دهند و هر انجمنی باید به هر شکل ممکن از برنامه سیاسی حزب متبوعش دفاع کند. وی در پایان این گفتگو با “ساسه بوست” تاکید می کند که «رقابت به معنای حذف انجمن های دیگر و یا یکجانبه گرایی هر کدام از انجمن ها نیست.»
دانشجویان جریان چپ
اما چرا طی 4 سال اخیر انجمن دانشجویی حماس در این انتخابات پیروز شده است؟ می توانیم دلیل پیروزی این انجمن در انتخابات سال های گذشته را اداره دانشگاه پیرزیت از سوی آن و بی طرفی مدیریت در قبال انجمن های دانشجویی این دانشگاه دانست؛ به طوری که نه به خاطر نگرانی نسبت به پیروزی “حماس” جلوی برگزاری انتخابات را می گیرد و نه از نفوذ خود استفاده می کند و یا به کسی اجازه دستکاری در نتایج را می دهد. از دیگر دلایل این موفقیت می توان به فعالیت های متفاوت این انجمن نسبت به انجمن های دیگر و گسترش روابط اجتماعی آن و به ویژه در قبال دانشجویان دختر بر خلاف انجمن های حماس در مناطق دیگر اشاره کرد؛ به طوری که دانشجویان دختر بیش از 64 درصد از دانشجویان این دانشگاه را تشکیل می دهند.
مراقبت از “لغزش های زبانی”
برخی حوادث هستند که دانشجویان دانشگاه پیرزیت هرگز آنرا فراموش نمی کنند. طبق روال تمامی انتخابات ها، قرار بود در تاریخ 21 آوریل 2015 مناظره دانشجویی میان انجمن های انتخاباتی در دانشگاه پیرزیت برگزار شود و زمانی که نوبت سخنرانی انجمن شهید یاسر عرفات جنبش فتح فرا رسید، اشتباه زبانی سخنران جوان این انجمن که سعی داشت از موضع منفی انجمن وفاداری اسلامی حماس در قبال ماجرای حمایت از دانشجوی دختر اسیری به نام “لینا خطاب” انتقاد کند، باعث شد که وی به جای نام این دانشجوی اسیر از نام “لینا قیشاوی” خبرنگار فلسطینی و نامزد محمد عساف خواننده مشهور فلسطینی استفاده کند.
هر کسی اهمیت این اشتباهات در آن مناظره ها یا قدرت تضعیف موضع انجمن دیگر را بداند، متوجه می شود که این اشتباه زبانی به مدت 3 سال تبدیل به یک جوک و عاملی برای تمسخر انجمن دانشجویی فتح شد؛ یعنی همان سال هایی که انجمن دانشجویی فتح انتخابات را به انجمن دانشجویی حماس واگذار می کرد.
فلسطینی ها در کل به مناظره های دانشجویی دانشگاه پیرزیت که به صورت مستقیم پخش می شود، توجه می کنند و بسیاری از آنها به این مساله توجهی ندارند که چه کسی برنده می شود، بلکه صرفا از مشاهده یک صحنه دموکراتیک بی نظیر در جامعه فلسطینی لذت می برند و برخی از آنها از اقدامات غیر منتظره در جریان این مناظره ها لذت می برند و آنها را تبدیل به جوک یا “سوتی” های طرف مقابل می کنند و در کل فضای رقابتی شدید بر انتخابات این دانشگاه حاکم است که در برخی موارد حتی باعث می شود طرف های رقیب همدیگر را به خیانت متهم کرده و یا تحت تاثیر رقابت ها و کشمکش های انتخاباتی، تبلیغات منفی را علیه هم انجام دهند. این صحنه هم هرگز از ذهن ها نمی رود که مناظره کننده جنبش فتح گول مناظره کننده حماس را خورده و تصویری از محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین در کنار “شیمون پرز” نخست وزیر اسبق رژیم صهیونیستی را ـ که چند سال پیش مرد ـ در دست گرفته بود.
در مناظره های سال جاری نیز در تاریخ 16 آوریل 2019 مسائلی مانند سرکوب تحرک «می خواهیم زنده بمانیم» در غزه با هدف تضعیف شانش پیروزی حماس در انتخابات روی داد که مناظره کنندگان انجمن دانشجویی حماس در جریان مناظره ها از این مواضع تشکیلات خودگردان و رئیس آن در زمینه همکاری های امنیتی و خنثی سازی عملیات های مقاومتی علیه اهداف صهیونیستی استفاده کردند.
محمد یکی از دانشجویان دانشگاه پیرزیت در این باره می گوید:«هر گروهی که در مناظره ها حاضر می شود، نماینده گروهی در خارج از دیوارهای دانشگاه و شاخه دانشجویی بیانگر رویکرد و دیدگاه حزب خود و برنامه سیاسی و ملی آن و نیز حوادث تاریخی روی داده برای این احزاب و گروه هاست که بر روی وضعیت آنها در داخل دانشگاه تاثیر می گذارد؛ چرا که جنبش های دانشجویی در نهایت شاخه های همین گروه ها و جنبش ها هستند.»
محمد در گفتگو با “ساسه بوست” خاطر نشان می کند که دانشگاه پیرزیت تنها دانشگاهی است که در آن انتخابات به شکل دموکراتیک و زیر نظر مدیریت دانشگاه برگزار می شود. ریاست دانشگاه نقش زیادی در جلوگیری از دخالت طرف های خارجی در انتخابات آن دارد؛ بر خلاف دانشگاه های دیگر که در برخی موارد کار به ممانعت از برگزاری انتخابات به خاطر اختلاف طرفداران محمد دحلان رهبر برکنار شده جنبش فتح و طرفداران محمود عباس می کشد.
