آیا نتیجه جنگ 1967 به نفع اسرائیل بوده است یا به ضرر آن؟ در آستانه چهلمین سالروز جنگ شصت و هفت، پاسخ به این سوال در محور توجه نخبگان فکری، سیاسی و دانشگاهی اسرائیل قرار گرفته است و اختلافاتی که در پاسخ به این پرسش مشاهده می شود، احیانا از مرز تفاوت در مواضع ایدئولوژیک افراد نیز می گذرد.
سیفر بلوتسکر که از برجسته ترین تحلیلگران روزنامه عبری زبان “یدیعوت آهارانوت” کثیر الانتشار ترین روزنامه اسرائیل به شمار می رود، درباره نتایج جنگ شصت و هفت می گوید: نتایج این جنگ مجرای تاریخ را به نفع اسرائیل تغییر داد.
وی در مقاله ای که به تاریخ 25/7/2007 توسط روزنامه یدیعوت آهارانوت منتشر شد، تاکید کرد: “این جنگ موجودیت اسرائیل از نابودی نجات داد و عرب ها را قانع کرد که وجود یک کشور یهودی را بپذیرند ؛ ضمن آنکه پیروزی قاطعانه اسرائیل در این جنگ باعث شد که رهبران عرب از هدف خود مبنی بر نابودی اسرائیل چشم بپوشند و بر اساس اصل «زمین در مقابل صلح» مجبور به مذاکره مستقیم با آن شوند.”
این تحلیلگر صهیونیست می افزاید: “پیروزی در جنگ شصت و هفت، باعث تثبیت توان بازدارندگی اسرائیل در مقابله با تمامی کشورهای عربی شد ؛ به ویژه آنکه در جریان این جنگ اسرائیل توانست در طی 132 ساعت نبرد، نیروی هوایی عرب ها را به طور کامل از بین ببرد و ارتش های شان را در هم بکوبد. اسرائیل توانست رویای اعراب در حذفش از نقشه را از بین ببرد و مرزهای موقت خود را تا سرزمین تاریخی اسرائیل گسترش دهد.”
آلموگ ویری، جامعه شناس اسرائیلی در گفتگو با روزنامه عبری زبان “یدیعوت آهارانوت” که در شماره روز 27/5/2007 منتشر شد، تاکید کرد: “یکی از مهم ترین نتایج جنگ این بود که اسرائیل در جریان مذاکرات توانست مواضعی سازشکارانه را برای حل و فصل سیاسی مناقشه عربی صهیونیستی ارائه دهد، بدون آنکه اهداف خود را مشخص کند.”
وی در ادامه خاطرنشان ساخت: “اگر ما می جنگیدیم و مناطقی را در آن سوی خط آتش بس اشغال می کردیم ؛ امروز اسرائیل با این سوال موجه می شد: آیا تل آویو ـ و لو به صورت جزئی ـ به مرزهای طرح تقسیم باز می گردد … به دیگر معنا: اگر ما جولان را در روز ششم جنگ اشغال نمی کردیم، امروز از ما تقاضا می شد که در مقابل صلح با سوریه، از الجلیل عقب نشینی کنیم.”
آلموگ بر این باور است که نتایج جنگ شصت و هفت راه را در برابر مصر و اردن باز کرد تا معاهده صلح را با دولت عبری به امضا برسانند. ضمنا به فضل پیروزی نظامی اسرائیل در ژوئن 67، اسرائیل در جهان عرب به عنوان یک کشور یهودی پذیرفت و توانست مشروعیت لازم را کسب کند، مشروعیتی که اجازه برخورداری از امنیت در داخل مرزها را به صهیونیست ها می داد.
میخائیل اورن در کتاب خود با عنوان “جنگ شش روزه” که اخیرا منتشر شده است، می نویسد: جنگ شصت و هفت، بستر را برای آغاز راهکارهای سیاسی جهت حل چالش و مناقشه هموار کرد و این مسئله ای بود که در گذشته، به نظر عرب ها جزو محرمات به شمار می رفت. ضمنا طرح صلح اعراب نیز از نایج جنگ 1967 است.
موشه یالون، رئیس پیشین ستاد مشترک ارتش صهیونیستی نتایج جنگ 1967 را مثبت توصیف کرد و در مقاله ای که در 30/5/2007 در روزنامه یدیعوت آهارانوت منتشر شد، خاطرنشان ساخت: “اسرائیل با اعلام آمادگی خود برای چشم پوشی از اراضی اشغال شده در مقابل سازش با عرب ها، این پیروزی را از بین برد.”
جنگ یک بن بست بود
در مقابل تمامی افرادی که نتایج جنگ 1967 را مثبت می دانند، افرادی هستند که آن را یک زیان بزرگ برای اسرائیل می دانند. یگال سیرنا از اندیشمندان اسرائیلی در گفتگوی جمعه گذشته خود با کانال دو تلویزیون عبری گفت: “بعد از جنگ شصت و هفت، این شکست بود که نتیجه اسرائیل می شد.”
وی با رد تمامی مسائلی که در نظر صهیونیست ها به عنوان دستاورد جنگ ژوئن به شمار می رود، خاطرنشان ساخت: “این جنگ باعث نشد تا جهان عرب، اسرائیل را به رسمیت بشناسد. جنگ 1967 باعث شد تا اسرائیل بعد از شکست نظام های سکولار عربی، با غول اسلام رو به رو شود و این بدان معنا است که اسرائیل تا آخرین روز حیاتش بر لبه تیغ زندگی خواهد کرد، تیغی که به خاطر حماقت رهبرانش نصب شده بود.”
درور نیسان، اندیشمند و ادیب اسرائیلی نیز معتقد است که تاریخ با پیروزی اسرائیل در جنگ 67، یک دام را برای رژیم صهیونیستی پهن کرد.
وی می گوید: “این جنگ هیچ افتخاری برای ما نیافرید. اشغالگری یک شکاف داخلی را برای ما به همراه داشت و باعث شد تا پیکره اسرائیل به شکلی مستمر و آرام از درون خورده شود. اشغالگری باعث شد تا به جمودی برسیم که نشانگر اخلاقیات ما است. فراموش کردیم که خودمان را در آینه نگاه کنیم و به بازنگری بپردازیم. ما نباید به اشغالگری ادامه می دادیم. حقیقت آن است که ما عادت به اشغالگری کرده ایم و به هیچ وجه توجهی به عواقب آن نداریم. بی تردید، هر ملتی که به اشغالگری می پردازد ـ به مرور زمان ـ قدرت ثبات و پایداری خود را از دست می دهد.”
آمنون آبرامویچ، بزرگ ترین تحلیلگر کانال دوم تلویزیون عبری می گوید: “نتایج جنگ، اسرائیل را در ورطه و گردابی از خطرات استراتژیک قرار داد، به ویژه بعد از آنکه با وجود استفاده از تمامی ابزارهای سرکوب، در شکست یک جنبش ملی فلسطینی ناکام ماند.”
ایهود باراک، نخست وزیر اسبق رژیم صهیونیستی نیز ترجیح می دهد که از درگیری با فلسطینیان ـ بعد از گذشت 40 سال از جنگ 1967 ـ سخن بگوید و اظهار بدارد: “بعد از این چهار دهه، هنوز احساس یاس در وجود تک تک ما حضور دارد. فلسطینی ها حکم بالشتی را دارند که هر چه مشت قوی تری به آن بزنی، با قدرت در مقابلت می لرزد.”
