شکست در ماجرای کشتی آزادی با یک ناکامی اطلاعاتی آغاز و با یک شکست عملیاتی ادامه یافت ؛ البته در ورای این همه، ما با یک شکست سیاسی رو به رو بودیم و پیش از آنکه مشخص شود حجم مشکلی که به خاطر اقدام نظامی ارتش علیه کشتی آزادی چقدر است، مقامات شروع به دراز کردن انگشت اتهام به سمت یکدیگر شدند.
شماری از وزرای عضو کابینه امنیتی به انتقاد از عملکرد ارتش پرداختند و تاکید کردند که مسئولان این نهاد نظامی گزارش درستی را در خصوص سناریوهای احتمالی و نیز وضعیتی که سربازان در حمله به کشتی آزادی با آن مواجه می شوند، ارائه نداده اند. کابینه امنیتی که از هفت وزیر تشکیل می شود، در روز چهارشنبه هفته گذشته یعنی تنها یک روز پیش از سفر بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر به پاریس و کانادا تشکیل جلسه داد و در این جلسه، گزارشی از سناریوهای احتمالی انجام این عملیات در اختیار وزرا قرار گرفت ؛ ولی به گفته اعضای کابینه در هیچ کدام از این سناریوها، عنوان نشده بود که اقدام جهت کنترل کشتی آزادی چنین فاجعه ای را با خود به دنبال می آورد.
برخی از وزرای کابینه می گویند: “چیزی که ما از این گزارش متوجه شدیم، آن بود که شماری از سربازان در یک عملیات هلی برد وارد کشتی ها می شوند و کنترل کشتی و مسافران آن را به دست می گیرند بدون آنکه مشکلی پیش آید یا مقاومتی شدید از سوی سرنشینان کشتی صورت گیرد. ما با توجه به این توضیحات با انجام عملیات موافق کردیم.”
نتانیاهو بعد از بازگشت از سفر، جلسه ای را با هفت وزیر عضو کابینه امنیتی درباره نتایج عملی و نیز پیامدهای سیاسی و امنیتی اقدام نظامی علیه کشتی آزادی تشکیل داد که یکی از وزرای کابینه در اظهارات دو روز پیش خویش درباره این جلسه گفته بود: “نشست کابینه امنیتی مقدمه ای برای تشکیل کمیته تحقیق درباره بحران پیش آمده است.”
مقام مذکور در ادامه افزود: “هر کدام از وزرا با احتیاط در این جلسه صحبت خواهند کرد که البته این درس را از ماجرای کمیته وینوگراد گرفته اند. در نشست مذکور همچنین هر کدام از وزرا اعترافات خود را بیان می کنند ؛ البته تا زمانی که کمیته تحقیق در این باره تشکیل شود.”
از نظر سیاسی
چند ساعت پیش از آغاز عملیات و در حالی که نتانیاهو مهمان رسمی دولت کانادا بود، اتاق عملیاتی در محل استقرار وی و با حضور مشاورانش برگزار شد. در طول شب که تنها با بیداری گذشت، نتانیاهو مشغول گفتگوی تلفنی با وزرای خویش بود و لحظه به لحظه آخرین اطلاعات را در خصوص پیشرفت عملیات دریافت می کرد. در ابتدا از موضوع پیامی که به کاروان آزادی در خصوص توقف و اطاعت از دستورات نیروی دریایی اسرائیل داده شد، مطلع گردید. سپس موضوع آغاز عملیات ورود نیروهای یگان شماره سیزده نیروی دریایی به عرشه کشتی ها و نیز بروز درگیری در عرشه ها به اطلاع وی رسید. بلافاصله بعد از آن، نتانیاهو از دستور فرمانده نیروی دریایی در خصوص استفاده از سلاح در صورت به خطر افتادن حیات سربازان با خبر شد. در واقع هر گونه اطلاعاتی که در اختیار اتاق عملیات ارتش قرار می گرفت، فورا به نخست وزیر مخابره می شود. در واقع، نتانیاهو در همه مراحل، موضوع کنترل کشتی مرمره [از کشتی های کاروان آزادی] را دنبال می کرد. شایان ذکر است که دفتر نخست وزیری در واکنش به موضوع حمله به کشتی آزادی چنین مدعی شد که نتانیاهو تنها گزارش و ارزیابی های مختلف مربوط به مرحله پیش از انجام عملیات را در اختیار داشته است.
از نظر امنیتی
“یک اشتباه خطرناک” ، “یک شکست” ، “یک گرفتاری و مصیبت” ـ اینها عباراتی بودند که مسئولان عالی رتبه دستگاه های امنیتی برای توصیف احساس خود درباره اقدام نظامی ارتش علیه کشتی آزادی استفاده می کردند. یک منبع عالی رتبه امنیتی در این باره تاکید کرد: “یک عملیات ساده به یک مشکل پیچیده تبدیل شد که نیروهای ماهر یگان های دریایی در کنترل آن شکست خوردند.”
در هفته های اخیر بحث های زیادی در خصوص شکل عملیات نظامی علیه سرنشینان کشتی آزادی در گرفته است و بسیاری از افراد با شیوه اجرای طرح کنترل کشتی کاملا مخالفت کردند. منبع امنیتی یادشده درباره عملیات مذکور خاطرنشان ساخت: “می توانستیم حتی با استفاده از تورهای صیادی و زنجیرهای ویژه از کار انداختن موتور کشتی ها آنها را از حرکت باز داریم.”
وی می افزاید: “برخی مقامات دستگاه های امنیتی تاکید کردند که نباید وارد کشتی شده و کنترلش را به دست بگیریم ؛ ولی کسی گوش نکرد و اینگونه بود که با انجام این اقدام خدمت بزرگی را به حماس نمودیم.”
افسرانی که در برنامه ریزی برای عملیات مذکور مشارکت داشتند، از اینکه اطلاعات لازم را در اختیار نداشتند گله مند بودند و می گفتند: “سناریوهای مختلفی برای مقابله با سرنشینان وجود داشت که از آن جمله می توان به استفاده از مشت و لگد و نیز خاموش کردن سیگار بر روی صورت افراد اشاره کرد ؛ ولی هیچ کس فکر نمی کرد نظامیان چنین خشونتی را از خود نشان دهند.”
مسئولان عالی رتبه نظامی اسرائیل نیز انگشت اتهام را به سمت دست اندرکاران کشتی آزادی و نیز جنبش حماس دراز کردند و در کنفرانس مطبوعاتی که ظهر اولین روز از اقدام نظامی علیه کشتی آزادی برگزار شد، “ایهود باراک” وزیر دفاع، “گابی اشکنازی” رئیس ستاد مشترک ارتش و “ایلی مروم” فرمانده نیروی دریایی همه با هم یک صدا شدند و دست اندرکاران کشتی آزادی را مسئول این مصیبت دانستند. البته نباید فراموش کرد که در لا به لای اظهاراتی که از زبان مقامات مذکور بیان شد، انسان به راحتی می توانست احساس گرفتار آمدن در تنگنا را در وجودشان احساس کرد. رئیس ستاد مشترک ارتش در کنفرانس مطبوعاتی خویش مدعی شد: “نیروها در حین عملیات، تجهیزات ویژه پراکنده کردن افراد را به اندازه کافی در اختیار نداشتند و وقتی جان شان به خطر افتاد دست به سلاح بردند.”
ایهود باراک نیز در کنفرانس مطبوعاتی مذکور تصریح داشت: “کابینه امنیتی، نخست وزیر و خود بنده با انجام این عملیات موافقت کردیم. در هنگام ورود به یکی از کشتی ها، نیروها مورد حمله قرار گرفتند و برخی از آنها نیز با اقدامات خشونت آمیز سرنشینان کشتی مواجه شدند. در حقیقت، سربازان وقتی از تجهیزات ویژه پراکنده کردن افراد و نیز سلاح استفاده کردند که زندگی شان در معرض خطر قرار گرفته بود.”
منبع: روزنامه معاریو ـ 3 /6/2010
