چرا هزاران یهودی از اسرائیل فرار می‌کنند؟

هنور صحنه‌های وارد شدن پناهجویان یهودی به اراضی اشغالی رژیم صهیونیستی از مهمترین مسائلی است که رسانه‌های عبری زبان به آن پرداخته و بر آن متمرکز می‌شوند. در این صحنه‌ها که گاه و بیگاه پخش می‌شود تصاویری از مهاجران جدید بر روی پلکان هواپیما به نمایش در می‌آید که در حال تکان دادن پرچم‌های آبی و سفید و نشان دادن علامت پیروزی هستند و روی زمین فرودگاه برای آنان فرش قرمزی پهن شده تا همزمان با پخش سرودهای یهودی با خوشحالی از روی آن عبور کنند.

حجم چنین صحنه‌های رسانه‌ای در پی حمله روسیه به اوکراین در فوریه 2022 افزایش یافت و رژیم صهیونیستی آمادگی خود برای پذیرش تمام یهودیان روسیه و اوکراین به عنوان دو کشور دارای اقلیت گسترده یهودی را اعلام کرد. در این صحنه‌ها که گویی تاریخ یکبار دیگر تکرار می‌شود تعداد زیادی از یهودیان به اراضی اشغالی هجوم آورده و یادآور یک میلیون یهودی هستند که در دهه 90 قرن گذشته میلادی پس از فرار از کشورهای اتحاد فرو پاشیده جماهیر شوروی به این سرزمین وارد شدند. تغییر ساختار اجتماعی و اقتصادی رژیم صهیونیستی ناشی از ورود این حجم از مهاجر به اراضی اشغالی بود، همچنانکه ایجاد تحول سیاسی در اسرائیل به سمت راستگرایانی که امروز به بالاترین سطوح قدرت رسیده‌اند به دلیل همین مهاجرت گسترده است. اما از سوی دیگر همین حکمرانی راستگرایان باعث شده پدیده مهاجرت معکوس از اسرائیل افزایش یافته و مهاجران جدید کشور خود که به قدرت آن در جذب و رسیدگی به آنها افتخار می‌کردند را ترک نمایند.

مهاجرت معکوس مشکل همیشگی اسرائیل

در پایان سال 2022 آژانس یهود به عنوان بزرگترین نهاد جهانی برای فعالیت‌های صهیونیسم با هدف حمایت از اسرائیل اطلاعات مربوط به مهاجران جدید که با تلاش‌های این سازمان به اراضی اشغالی رسیده بودند را منتشر کرد. این سازمان صهیونیستی به استقبال از بیشترین میزان مهاجر در 23 سال گذشته افتخار نمود چرا که اسرائیل در سال 2022 پذیرای 70 هزار مهاجر جدید بود که بیشتر آنها از روسیه و اوکراین بودند. این افزایش نسبت به سال 2021 بسیار چشم‌گیر بوده زیرا در آن سال تنها 28 هزار مهاجر جدید وارد اراضی اشغالی شدند. بر اساس قانون بازگشت رژیم صهیونیستی تمام یهودیان سراسر جهان می‌توانند به محض مهاجرت به اراضی اشغالی تابعیت اسرائیل را دریافت کنند. اما این تعداد مهاجرت با وجود گستردگی آن کمتر از پیش بینی‌های مسئولان رژیم صهیونیستی بود زیرا بیش از 200 هزار یهودی در اوکراین و بیش از 500 هزار یهودی در روسیه زندگی می‌کنند که بر اساس این قانون حق مهاجرت به اراضی اشغالی را داشته ولی همچنان در سرزمین مادری خود به سر می‌برند.

به نظر می‌رسد مشکل دولت اشغالگر صهیونیست تمایل این یهودیان برای باقی ماندن در کشورهای خود یا رفتن به اروپا و آمریکای شمالی نبوده بلکه مشکل آن چیزی است که به زبان عبری «یوردیم» نامیده می‌شود که به معنای «سقوط» یا «سراشیبی» است. این اصطلاحی است که اسرائیلی‌ها برای یهودیانی استفاده می‌کنند که اراضی اشغالی را پس از مهاجرت و چند صباحی زندگی در آن ترک می‌کنند. در حالی که جنگ در اوکراین ادامه داشته و صدها یهودی با پروازهایی که هزینه آنها توسط دولت رژیم صهیونیستی تامین شده وارد اراضی اشغالی گردیده، از حمایت‌های مالی برای کمک به زندگی در آنجا بهره‌مند شده و در هتل‌های اسرائیل با هزینه دولت اقامت نموده تا جایی برای سکونت دائم پیدا کنند صدها نفر دیگر برای بازگشت به زادگاه خود که در آنجا دارای شغل و نزدیکان هستند تصمیم گیری می‌نمایند.

به عنوان مثال آمارهای اسرائیلی که دو ماه پس از آغاز جنگ اوکراین منتشر شده بیانگر آن است که 1800 یهودی روسیه از مجموع 5600 یهودی استفاده کننده از قانون بازگشت به کشور خود بازگشته و در حالی وارد مسکو شدند که گذرنامه‌های اسرائیلی داشتند. این به معنای آن است که یک سوم یهودیانی که از روسیه وارد اراضی اشغالی شدند به سرعت به زادگاه خود بازگشته‌اند. پس از انتخابات نوامبر گذشته که منجر به استقرار افراطی‌ترین دولت تاریخ اسرائیل شد درخواست‌های اسرائیلی برای دریافت تابعیت کشورهای اروپایی افزایش یافت. درخواست اسرائیلی‌ها برای دریافت تابعیت فرانسه با 13 درصد افزایش بیشترین میزان برای دریافت تابعیت این کشور بوده است. همچنین درخواست برای دریافت تابعیت دیگر کشورهای اتحادیه اروپا به طور کلی افزایش داشته به طوری که مقامات پرتغالی افزایش 68 درصدی درخواست اسرائیلی‌ها را ثبت کرده و کشور لهستان و آلمان نیز از افزایش 10 درصدی در دو ماه گذشته خبر داده‌اند.

به هر حال بازگشت مهاجران یهودی از اسرائیل مساله جدیدی به شمار نمی‌رود. از زمان تاسیس رژیم صهیونیستی در اواخر دهه 40 قرن گذشته میلادی مهاجرت معکوس پدیده‌ای قابل مشاهده بوده به طوری که 10 درصد از مهاجران یهودی از سال 1948 تا 1950 اراضی اشغالی را ترک کردند. این اتفاق سبب شد دولت اشغالگر محدودیت‌های سختی برای دریافت اجازه خروج وضع نماید که در بیشتر موارد با درخواست اسرائیلی‌ها برای دریافت این مجوز مخالفت می‌شد. با وجود این محدودیت‌ها 100 هزار مهاجر در دهمین سالگرد تاسیس رژیم صهیونیستی در سال 1958 اراضی اشغالی را ترک نموده و این میزان در سال 1967 به بیش از 180 هزار نفر رسید. این موج از بازگشت در شرایطی اتفاق افتاد که موانع زیادی از سوی دولت اشغالگر بر سر راه کسانی که قصد ترک اراضی اشغالی را داشتند قرار داده شد.

اما در دهه 70 قرن گذشته میلادی نگرانی‌های ناشی از جنگ، رکود و مقاومت فلسطینی – عربی منجر به کاهش شدید مهاجرت به اسرائیل شد به طوری که آژانس یهود در آن زمان 3 مرکز مهاجرت خود در آمریکا را تعطیل کرد. در مقابل آمارهای منتشر شده توسط آژانس یهود و دولت اسرائیل بیانگر آن بود که از هر 3 یهودی اهل شوروی حدوداً یک یهودی اجازه خروج دریافت کرده و به سرعت اسرائیل را پشت سر گذاشته و به کشور دیگری رفته است. از جمله دلایلی که آن زمان یهودیان را ترغیب می‌کرد تا به همان جایی که از آن آمده بودند بازگردند احساس شکست به دلیل نگرانی‌های امنیتی، مشکلات اسکان و اقتصاد در اسرائیل و سختی ادغام شدن در جامعه‌ای بود که اسرائیل مرتباً ادعای منسجم بودن آن را داشت.

انگیزه‌های مهاجرت

در سال 2017 شرایط ونزوئلا واقع در آمریکا جنوبی به سوی افزایش وخامت اوضاع معیشتی حرکت کرد و دارو و غذا به حدی کمیاب شد که فقرا مجبور شدند از زباله‌های خیابان‌ها برای سیر کردن خود استفاده کنند. چنین شرایطی سبب شد تظاهرات‌ها در اعتراض به اوضاع اقتصادی و سیاسی تمام این کشور را فرا گیرد.

این وضعیت مارلین آنیچیاریکو بندایان یکی از زنان یهودی ساکن کاراکاس پایتخت ونزوئلا را به طور جدی درگیر ایده مهاجرت کرد. گزینه مورد ترجیح وی آمریکا بود چرا که نزدیکانی در آن کشور داشت اما سیاست‌های محدود کننده مهاجرت که در دوره دونالد ترامپ رئیس جمهور سابق این کشور علیه آمریکای لاتین اِعمال شد تمایلی در وی برای استفاده از این گزینه باقی نگذاشت. لذا بندایان به گزینه مهاجرت به اراضی اشغالی فکر کرد.

بندایان برای آرزوی زندگی در اسرائیل تلاش کرده و در همین راستا زبان عبری را مانند تمام مهاجران آموخت. علاوه بر آن وارد دوره حرفه‌ای آرایشگری شده و در نهایت و به مرور زمان روزها به عنوان یک آرایشگر حرفه‌ای عروس و شب‌ها نیز به عنوان پیشخدمت یک هتل در تل آویو مشغول به کار شد. روزنامه صهیونیستی هاآرتص به نقل از این زن اعلام کرد در حالی که وی در محلی سکونت داشت که آن را با یک زن اهل روسیه شریک بود چیزی نگذشت که مشخص شد وی را در قرارداد اجاره فریب داده است. بندایان در این مصاحبه از مشکلات خود با مردانی سخن گفته است که به وی وعده ازدواج داده اما پس از چندی تنها به خاطر اینکه اهل آمریکای لاتین بوده با پاسخ منفی طرف مقابل مواجه گردیده است.

در نهایت و در چنین شرایطی بندایان تصمیم گرفت اراضی اشغالی را ترک کرده و به مکزیکو سیتی پایتخت کشور مکزیک برود. خواهر بندایان که از قبل در این کشور سکونت داشت توانست یک فرصت شغلی برای وی در عرصه ارتباطات و بازاریابی فراهم کند. لذا بندایان نیز به هزاران یهودی پیوست که چالش‌های شغلی و مالی آنها را مجبور به ترک اسرائیل کرد. این همان اتفاقی است که در سال گذشته برای صدها نفر از مهاجران روسیه و اوکراین رخ داد چرا که درگیر محدودیت‌هایی شدند که بانک‌های اسرائیلی علیه مهاجران جدید اِعمال کردند.

این محدودیت‌ها به ویژه در مورد مهاجران روس اجرا گردید که دارایی‌هایی در بانک‌های روسیه داشتند و می‌خواستند سطح معیشت سابق خود را حفظ کنند. این مهاجران هنگام استفاده از کارت‌های اعتباری ویژه خود با محدودیت‌هایی مواجه می‌شدند که روسیه برای حفظ اعتبار پول خود در برابر ارزهای خارجی اِعمال کرده بود. در مقابل موانعی برای دستیابی به فرصت‌های شغلی در اسرائیل در برابر آنان قرار داشت. در حالی که آنها به دنبال آماده شدن برای بهره‌مندی از نظام رفاه اجتماعی اسرائیل می‌شدند با مشکلاتی در اخذ مجوز اقامت بلند مدت مواجه گردیدند. همچنین آنان از حضور در خدمت نظامی شکایت داشته و علاوه بر آن در معرض نژاد پرستی علیه مهاجران روس قرار گرفتند چرا که آنها از برخی حقوقی که مهاجران اوکراینی داشتند محروم بودند.

همواره دلایل مهاجرت یهودیان از اراضی اشغالی از مدت‌ها قبل متفاوت بوده است. در دهه‌های گذشته وخامت اوضاع امنیتی دلیل اصلی این مهاجرت‌ها بوده به ویژه در جریان دو انتفاضه سال‌های 1987 و 2000 که برخی از مهاجران اتحاد جماهیر شوروی سابق را به ترک اراضی اشغالی و حرکت به سوی کشورهای دیگر واداشت. روزنامه عبری زبان معاریو اعلام کرد تا سال 2020 بیش از 756 هزار یهودی به دلایل مختلف اراضی اشغالی را ترک کرده‌اند که از جمله آنها وخامت اوضاع اقتصادی، بی عدالتی و نبود برابری، ناامیدی ناشی از عدم دستیابی به حل و فصل قطعی با فلسطینیان و افزایش عملیات‌های مقاومت فلسطین هستند. کورت آویتال رئیس سابق کمیته جذب مهاجران کنست رژیم صهیونیستی در این خصوص تاکید کرد: برای اولین بار در تاریخ نزاع عربی – اسرائیلی، فلسطینیان به اسرائیلی‌ها ثابت کردند اشغالگری کار پُر هزینه‌ای است تا جایی که آنها بدون سلاح‌های پیشرفته و مدرن حدی از وحشت را در این نزاع به وجود آوردند. این امری تصادفی نیست که در سال‌های مابین انتفاضه سنگ 1987 و انتفاضه الاقصی 2000 به مناسبت‌های مختلف تعداد مهاجرت کنندگان از اسرائیل بیش از کسانی بوده که به اراضی اشغالی وارد شده‌اند. به عنوان مثال در سال 2000 تعداد افرادی که به اراضی اشغالی مهاجرت کرده‌اند 21 هزار نفر بوده در حالی که در این سال بیش از 27 هزار نفر این سرزمین را ترک کردند.

اسرائیل درمانده

«پس از سال‌ها قاچاق یهودیان از مناطق جنگی یمن، افغانستان، سوریه و اوکراین به اسرائیل تصمیم گرفته شد به اسرائیلی‌ها برای مهاجرت به آمریکا کمک شود. وقت آن رسیده تا در صورت ادامه وخامت امور در اسرائیل جایگزینی برای جنبش صهیونیسم ارائه شود»

(مردخای کاهانا تاجر اسرائیلی – آمریکایی)

مردخای کاهانا تاجر اسرائیلی – آمریکایی هم اکنون در زمینه خارج کردن یهودیان از اراضی اشغالی فعالیت داشته و یکی از بنیان گذاران جنبش «بیایید با هم این سرزمین را ترک کنیم» است که برای انتقال هزاران یهودی اسرائیلی به آمریکا برنامه ریزی می‌کند. این جنبش اخیراً و در واکنش به قرار گرفتن دولت بنیامین نتانیاهو و وزرای آن در قدرت که از رجال مذهبی صهیونیست هستند تشکیل شد. در مقابل اطرافیان نتانیاهو به سرعت و صورت جدی از ضرورت اقدام برای تغییر سیاست‌های مهاجرتی اسرائیل حتی پیش از آنکه رسماً به قدرت برسند سخن گفتند. این تغییرات بر تشدید ترتیبات لازم برای دریافت تابعیت تاکید داشته به طوری که دستیابی به آن آسان نباشد، بر خلاف شرایط کنونی که افراد پس از دریافت گذرنامه می‌توانند به راحتی اراضی اشغالی را ترک کنند. لذا متحدان نتانیاهو خواستار اِعمال برخی تغییرات ریشه‌ای در قانون بازگشت و تعریف مجدد مفهوم «یهودی» به بهانه حفاظت از اسرائیل به عنوان (کشوری) یهودی شدند.

در حالی که به نظر می‌‌رسد آنچه تحت عنوان «قانون بازگشت یهودیان» که در سال 1950 به تصویب رسید مهاجرت هر فردی به اراضی اشغالی را تضمین می‌کند که بتواند ثابت کند حداقل دارای یک جد یهودی است، اما از نگاه صهیونیسم مذهبی کنونی این قانون به تهدیدی برای اسرائیل تبدیل شده است. آوی ماعوز رئیس حزب نژادپرست افراطی نعوم در خصوص این قانون تاکید دارد: از آن به شکل احمقانه‌ای برای وارد کردن ملحدان به اسرائیل و کاهش سازمان یافته میزان یهودیان در (کشور) استفاده می‌شود. این مشکل برای اولین بار به روشنی پس از مهاجرت بیش از یک میلیون نفر از اتحاد جماهیر شوروی به اراضی اشغالی در دهه 90 میلادی خود را نشان داد. برخی از افراد این موج از مهاجرت عملاً همچنان مسیحی ارتدوکس بوده و این به معنای آن است که اثبات وجود یک جد یهودی یک دلیل قانونی برای خروج از روسیه برای ورود به سرزمینی بوده که به راحتی تابعیت اعطا می‌کرده بدون آنکه درخواست کننده مهاجرت به اسرائیل ضرورتاً یهودی باشد.

هجمه صهیونیسم مذهبی به سیاست‌های مهاجرتی کنونی در حالی انجام می‌‌‌شود که اطلاعات ارائه شده از سوی اداره مرکزی آمار رژیم صهیونیستی حاکی از وخامت پدیده مهاجرتی «یهودیان غیر واقعی» به اراضی اشغالی است. آمارهای منتشر شده بیانگر آن است که 72 درصد از کسانی که در سال 2020 بر اساس قانون بازگشت از کشورهای اتحاد جماهیر شوروی سابق به اراضی اشغالی مهاجرت کردند یهودی نبودند. همچنین از میان 180 هزار یهودی مهاجرت کرده به اراضی اشغالی از سال 2012 تنها 25375 نفر که حدود 14 درصد از مجموع کل مهاجران هستند یهودی بوده‌اند. به طور کلی میزان یهودیان واقعی که بر اساس قانون بازگشت به اراضی اشغالی مهاجرت کردند به طور مداوم کاهش داشته به طوری که از 93 درصد در سال 1990 به 28 درصد در سال 2020 افول کرده است.

دولت رژیم صهیونیستی همزمان با دو مشکل مواجه شد، از سویی شاهد افزایش نسبت مهاجران غیر یهودی یا یهودیان غیر واقعی بوده و از سوی دیگر با افزایش پدیده مهاجرت یهودیان از اراضی اشغالی مواجه گردید. این مساله یکی از پایه‌های اساسی که دولت اشغالگر بر آن بنا نهاده شده است را در معرض نابودی قرار داد. صهیونیست‌ها در طول تاریخ خود به مساله مهاجرت به فلسطین به عنوان هدف اصلی جنبش نژادپرست صهیونیسم ایمان داشتند لذا سرازیر شدن یهودیان به این سرزمین امری حیاتی برای بقای دولت آنان و تقویت توان جمعیتی، اقتصادی و نظامی آن به شمار می‌رود.

با توجه به این مساله عجیب نیست مهاجرت معکوس از اسرائیل نگرانی‌هایی را برای رهبران اسرائیلی به وجود آورد که هم اکنون با چالش‌های داخلی و خارجی مختلف همزمان با به قدرت رسیدن رجال صهیونیسم مذهبی مواجه شده‌اند. از جمله این نگرانی‌ها می‌توان به تهدید جمعیتی ناشی از تعداد رو به افزایش فلسطینیان، کاهش تعداد یهودیان داوطلب ورود به ارتش رژیم صهیونیستی و از همه مهمتر عادی شدن پدیده «یوردیم» به عنوان امری واقعی است که شاید به عاملی برای افزایش مهاجرت معکوس در آینده تبدیل شود.

این اتفاق  زمانی رخ می‌دهد که پیش بینی‌های اسرائیلی اشاره به آن دارند که احتمالاً مهاجرت از جوامع پراکنده یهودی در آینده کاهش خواهد یافت چنانچه هم اکنون اسرائیل مانند 5 دهه ابتدایی خود سرزمین مهاجرت نیست. به نظر می‌‌رسد دولت رژیم صهیونیستی که از قصد خود برای تغییر قانون گذرنامه و تابعیت خبر داده تا دستیابی به آن را بیش از پیش سخت‌تر نماید – تا از این طریق مهاجرین جدید را از ترک سریع اراضی اشغالی بلافاصله پس از دریافت گذرنامه باز دارد – باعث افزایش نفرت مهاجران خواهد شد. چنانچه آریه درعی وزیر امور داخلی سابق رژیم صهیونیستی که حامیانش برای بازگرداندن وی به این جایگاه در دولت نتانیاهو – پس از خروج از کابینه به دلیل برخی مسائل مطرح شده علیه وی – تلاش کردند پیشنهاد می‌کند: باید تنها به کسانی گذرنامه و جایگاه شهروندی اعطا کرد که در اسرائیل استقرار داشته باشند و نه کسانی که به دنبال دستیابی به مزایایی هستند که استحقاق بهره‌مندی از آنها را ندارند.

منبع: الجزیره