با وجود اختلاف شدید در توازن قدرت نظامی بین حماس و “اسرائیل”، پیامدهای جنگ غزه (۲۰۲۳-۲۰۲۵) باعث تغییراتی اساسی در رابطه بین این دو شد. این جنگ نشان داد که ابعاد نظامی به‌تدریج اهمیت کمتری پیدا کرده و در عوض، ابعاد سیاسی، معنوی و نمادین برجسته‌تر شده‌اند. در این شرایط، حماس توانست جایگاه خود را در مذاکرات تقویت کند، بدون اینکه امتیاز جدیدی به “اسرائیل” بدهد.
ناتوانی “اسرائیل” در شکست حماس
اسرائیل، علی‌رغم استفاده از ابزارهای مختلف جنگی از جمله محاصره اقتصادی، گرسنگی دادن به غیرنظامیان و تخریب زیرساخت‌ها، نتوانست حماس را تسلیم کند. دولت بنیامین نتانیاهو نیز در مذاکرات تبادل اسرا موفق نبود و اعتراضات داخلی، از جمله فشار خانواده‌های اسرای اسرائیلی، موقعیت او را تضعیف کرد. این امر نشان داد که این رژیم دیگر ابزار مؤثری برای تحت فشار قرار دادن حماس ندارد و تنها گزینه باقی‌مانده برایش «خرید زمان» و تأخیر در تصمیم‌گیری است.
توانایی حماس در برهم زدن معادلات “اسرائیل”
حماس توانست استراتژی “اسرائیل” را به چالش بکشد و ابتکار عمل را در دست بگیرد. شیوه مذاکرات این جنبش، نشان‌دهنده درک عمیق آن از ذهنیت اسرائیلی است. همچنین، این گروه از طریق رسانه‌ها پیام‌هایی ارسال کرد که تأثیر قابل‌توجهی بر افکار عمومی داشت، مانند پیام‌هایی که در پس‌زمینه ویدئوهای آزادی اسرای اسرائیلی دیده شد، از جمله «ما طوفان هستیم، ما روز بعد هستیم».
در مذاکرات غیرمستقیم، حماس موفق شد میان انعطاف‌پذیری و پایبندی به اصول خود تعادل برقرار کند. این جنبش توانست معیارهای “اسرائیل” برای تبادل اسرا را تغییر دهد و ارزش آزادی را در مذاکرات تقویت کند. در نتیجه، حماس از یک گروه مسلح صرف به نیرویی سیاسی با توان مذاکره بالا تبدیل شد.
افزایش پیچیدگی در روابط حماس و “اسرائیل”
حمله ۷ اکتبر و جنگ غزه، معادلات درگیری را تغییر داد. “اسرائیل” که در گذشته به «مدیریت بحران» بسنده می‌کرد، این بار سیاست تهاجمی‌تری در پیش گرفت، اما تلاش برای کوچ اجباری فلسطینیان با شکست روبه‌رو شد. بازگشت مردم به شمال غزه پس از ماه‌ها آوارگی، نشان‌دهنده بی‌نتیجه بودن این سیاست بود.
در این جنگ، فلسطینیان نه‌تنها تسلیم نشدند، بلکه حتی اراده خود را برای مقاومت تقویت کردند. هم‌زمان، “اسرائیل” با چالش‌های داخلی از جمله اعتراضات مردمی، نارضایتی ارتش و بحران سیاسی روبه‌رو شد.
تأثیرات بین‌المللی و منطقه‌ای
در سطح بین‌المللی، جنگ غزه فشارهای حقوقی و سیاسی بر “اسرائیل” را افزایش داد. دادگاه بین‌المللی کیفری حکم بازداشت نتانیاهو و وزیر جنگ سابق رژیم صهیونیستی را صادر کرد و آفریقای جنوبی علیه این رژیم شکایت کرد. این تحولات، “اسرائیل” را در موقعیتی دشوارتر قرار داده است.
در منطقه، کشورهایی مانند ایران، ترکیه و قطر از فلسطین حمایت کردند. همچنین، مصر و عربستان با طرح‌های آمریکا برای کوچ اجباری فلسطینیان مخالفت کردند. این روند می‌تواند به همگرایی بیشتر کشورهای عربی علیه سیاست‌های “اسرائیل” منجر شود.
پیامدهای جنگ غزه نشان داد که روابط حماس و “اسرائیل” به سمت معادلات جدیدی حرکت می‌کند. برخلاف تصور پیشین که بر توازن قدرت نظامی تأکید داشت، این جنگ نشان داد که اراده ملی و قدرت سیاسی نیز می‌تواند معادلات را تغییر دهد. حماس، از یک نیروی نظامی به یک بازیگر مهم سیاسی در منطقه تبدیل شده است و توانسته است “اسرائیل” را در عرصه‌های مختلف به چالش بکشد.
